موسیقی ما - سیاوش کامکار، مهیار طریحی و مصطفی مومنیان هر سه سنتورنوازانی هستند که در این سال‌ها فعالیت‌های بسیاری در زمینه‌ی برگزاری کنسرت، انتشار آلبوم و همچنین حضور در گروه‌های مختلف داشته‌اند؛ اما آنها را می‌توان نمایندگانِ شیوه‌ی سنتورنوازی معاصر نیز دانست. شیوه‌ای که «اردوان کامکار» آن را ابداع کرد و تقسیم ملودی‌های قطعات و تقسیم آن‌ها در دو دست و یکسانی مضراب‌های چپ و راست به همراه پاساژهای سریع و در هم تنیده و ریتم‌ها و مضراب‌های پیچیده، از جمله ویژگی‌های آن است. این سه نوازنده و آهنگساز، مدتی است که کنسرت‌هایی را نیز با همین شیوه  و با قطعاتی از ساخته‌های خود به همراه قطعه‌ای از ساخته‌های استادشان را اجرا می‌کنند. آنها در این کنسرت‌ها از دو سنتور سل‌کوک  و یک سنتور باس یعنی همان ترکیبی که خود اردوان کامکار اعتقاد دارد می‌تواند صدادهی مطلوبی داشته باشد، بهره می‌گیرد. آنها در اجراهایشان قطعات پلی‌فونی می‌نوازند که همگی دارای پیچیدگی‌هایی در ریتم، هارمونى و دینامیک هستند. تجربه‌ی این اجراها نشان داده که آنها ناگزیر به مطلق‌گرایی نیستند و می‌توانند در همان فرم و چهارچوب سنتورنوازی معاصر، بیان شخصی خودشان را هم داشته باشند. به همین بهانه با آنان به گفت‌وگو نشسته‌ایم:
 
 

• شما مدتی است به همراه آقای «اردوان کامکار» مسترکلاس و کنسرت‌هایی در تهران و همچنین شهرستان‌ها برگزار می‌کنید، در ابتدا درباره‌ی این برنامه‌ها توضیح می‌دهید؟

سیاوش کامکار: ما در این برنامه‌ها، در بخش سه نوازی، سه قطعه از ساخته‌های من، مهیار طریحی و مصطفی مومنیان را به همراه  به همراه قطعه‌ای از ساخته‌های استاد اردوان اجرا می کنیم. این قطعات همگی طی ۵ تا ۶ سال گذشته زیر نظر استاد اردوان نوشته شده و می‌توان گفت نت به نت و میزان به میزان از طرف ایشان چک شده است و با توجه به معیارهایی که ایشان برای سه نوازی سنتور دارند؛ ارائه شده است؛ اینکه قطعات با سه سنتور و با این صدا دهی باشد، ایده‌ای استاد اردوان است؛ اما ملودی و تنظیم کار خودمان است.

مهیار طریحی: تاریخچه‌ی این تریو به اواخر سال ۸۵ و اوایل سال ۸۶ برمی‌گردد. از همان‌زمان نظر استاد بر این بود که یک کار این چنینی برای سه ساز هم رنگ داشته باشیم؛ چون همان‌طور که مشخص است سه نوازی روی سازهای مختلف چون تار، کمانچه و سنتور بارها اتفاق افتاده بود؛ اما هم‌نوازی سه سنتور از لحاظ تخصصی و تنظیم کار دشوارتری است و نیاز به زمان، هماهنگی و تمرین و حتی مشقت بسیار دارد.
 

• چرا؟ این اتفاق در سازهای دیگر رخ داده است.

سیاوش کامکار: ببینید سنتور، سازی است که خودش به تنهایی یک فضای هارمونی درست می‌کند؛ حالا اینکه این اتفاق سه برابر شود، کار را مشکل می‌کند و به همین خاطر ما مسیر بسیار سختی را در کنار استاد تجربه کردیم و در این میان از راهنمایی‌های ایشان بهره بردیم تا بتوانیم قطعاتی بسازیم که که تنها برای یک سنتور سولو کاربرد نداشته باشد و بتواند برای سه ساز به شکل علمی و اصولی طراحی شده باشد؛ با تجربیاتی که ما کنار استاد به دست آوردیم به این نتیجه رسیدیم که دو سنتور سل کوک باشد و یک سنتور باس. این روند از مدت‌ها قبل شروع شده است و این‌طور نبوده که ما در مدت‌زمان کوتاهی تصمیم بگیریم تا این کار را انجام دهیم و خیلی سریع به نتیجه برسیم.
 

• تا پیش از این دوره، اجرای زنده‌ای انجام شده بود؟

سیاوش کامکار: تجربهٔ ضبط داشتیم اما تجربهٔ اجرای زنده خیر.
 

• چطور از شهرستان شروع شد و بعد از چند برنامه به تهران رسید؟

مهیار طریحی: این ادامهٔ راهی است که برای مسترکلاس هم در نظر داشتیم. در واقع ما تصمیم گرفتیم تا در شهرستان‌های مختلف مسترکلاس داشته باشیم؛ چون تعداد زیادی از علاقه‌مندان و همچنین کسانی که در این زمینه استعداد دارند؛ به‌خاطر دوری از تهران و همچنین عدم حضور اساتید؛ امکان آموزش ندارند. خیلی‌ها دلشان می‌خواهد با این شیوهٔ سنتورنوازی آشنا شوند؛ اما امکانِ آن را ندارند و این مسترکلاس‌ها فرصت خوبی است برای اینکه نکات را از زبان استاد اردوان بشنوند و اجرایی زنده از آن نیز داشته باشند؛ در واقع برگزاری کنسرت‌ها یک نمونهٔ عملی از حرف‌هایی که در مسترکلاس بیان می‌شود، است.

سیاوش کامکار: نمی‌خواهیم مستر کلاسی داشته باشیم که تنها در آن حرف بزنیم و هیچ نکته‌ی عملی‌ای در آن مطرح نشود؛ درواقع برگزاری کنسرت‌ها این فرصت را به هنرجو می‌دهد تا با ریتم و شیوهٔ سنتورنوازی معاصر به طور عینی آشنا شود.

مصطفی مومنیان: ما مسترکلاس‌مان به این نحو است که هر کدام توضیحاتی ارایه می‌دهیم و در نهایت استاد در مورد بداهه‌نوازی صحبت می‌کند و در آخر به شیوه‌ی سنتورنوازی معاصر متصل می‌شود.
 

• چطور به سه سنتور رسیدند؟ ممکن است این تریوی سنتور به دوئت یا کوارتت تبدیل شود؟‌

سیاوش کامکار: تمام این‌ها امتحان شده است و حالا آنچه مشاهده می‌شود، بهترین صدادهی را داشته است. برآیند ذهنی استاد اردوان، این بوده که دو سنتور سل و یک سنتور باس وجود داشته باشد. سنتور یک را مهیار می‌نوازد؛ سنتور دو را من و سنتور باس را مصطفی.  

مهیار طریحی: البته طراحی ملودی‌ها و تنظیم‌ها به شیوه‌ای است که این‌ها فقط یک عنوان است و تمام ساز‌ها به اندازه خودشان نقش دارند. از قدما و استادان پیشکسوت چیزی که باقی مانده؛ فقط دوئت سنتور است و استادانی چون دهلوی؛ پایور؛ خانم اصلانی و آقای روشن روان در این زمینه تجربه‌هایی داشته‌اند و حالا این اولین تجربه در تریوی سنتور است.  در تجربه‌های پیشین که دونوازی سنتور در آنان رخ داده؛ چیزی که احساس می‌شود فقدان سیطرهٔ صوتی باس است و استاد «اردوان» از یک سنتور باس که دامنهٔ دیگری از صدا را پوشش می‌دهد، استفاده کرده است.  در این میان یک سنتور آلتو هم اضافه شد که چندان جواب نداد و به‌‌ همان سه سنتور بسنده کردند و فکر می‌کنم این تریو مسدام بماند.
 

• با مشکل کوک چه کردید؟ به هر حال سنتور ساز سخت کوکی است.

مهیار طریحی: ما هم آدم‌های خیلی سخت کوشی هستیم. (خنده)

سیاوش کامکار: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شیوه‌ی سنتورنوازی‌ معاصر که استاد مبدع آن است؛ دقت در کوک است. ما در سال‌های زیادی که زیر نظر ایشان آموزش دیدیم؛ این مساله را فراگرفتیم.  راه و روش و اصول کوک آموزش‌های خیلی خاصی دارد که ایشان روی آن تاکید دارند و خیلی از آن‌ها در کلاس و مسترکلاس‌ها گفته می‌شود؛ برای همین است که کیفیت کوک در آثار ایشان و در آثاری که ما دنبال می‌کنیم با چیزی که قبلا در سنتور شنیده می‌شود، متفاوت است. ضمن اینکه استاد اردوان؛ اتفاقاتی در ساختمان ساز انجام داده تا مشکل کوک کمتر شود.
 

• شما می‌گویید که ایده‌ی این تریو از سال ۸۵ شروع شده چرا مرحله‌ی عملیاتی آن تا این اندازه طولانی شده است؟

اردوان کامکار: به این خاطر که کار مشکلی است؛ ضمن اینکه شما باید کاری ارایه دهید که در آینده هم قضاوتی درستی درباره‌ی آن شود. بسیاری از اتفاقات موسیقایی رخ داده که ممکن است در زمان خودشان جواب داده باشد؛ اما ما که از امروز به آن دیروز نگاه می‌کنیم؛ به نظرمان کار عبثی می‌آید. اتفاقا ایده‌ی سه‌نوازی سنتور از سالی که شما می‌گویید، آغاز نشده است؛ من از سی سال قبل روی این ایده کار کرده و هر سه سنتور را زده‌ام؛ اما آن چیزی که می‌خواستم نشد تا سرانجام به نتیجه رسید؛ حالا هم خوشبختانه خود بچه‌ها مشغول کار روی این شیوه هستند.
 

• و شما از کارشان رضایت دارید؟‌

اردوان کامکار: حتما. اینها شیوه‌ی سنتورنوازی معاصر را به درستی تجزیه و تحلیل می‌کنند و من امیدوارم خودشان آن را بسط و گسترش دهند. من بی‌آنکه الگویی داشته‌ باشم، خودم پله به پله آزمون و خطا کردم تا به اینجا رسید. الان دیگر این‌ها باید بگویند که فرم چه بوده است و آن را به کسان دیگری انتقال دهند؛ من کارِ خودم را کرده‌ام و حالا نوبتِ اینهاست.  البته من دست کم تا به حال ۵۰۰ شاگرد را به صورت حرفه‌ای آموزش داده‌ام؛ اما میان آن‌ها تنها چند نفر این شیوه را به صورت کامل درک کرده‌اند. بسیاری نوازندگان درجهٔ یکی هستند و به قول معروف عمله‌ی این کار هستند؛ ولی قدرت «خلق» ندارند؛ خلق البته کلمهٔ بزرگی است. اینکه یک کاری انجام دهند که دیگری نتواند و فرم و شیوهٔ شخصی‌اشان را داشته باشند؛ در ۶۰۰ نفر شاید سه نفر بتواند این کار را انجام دهند.
 

• شما که پرورش یافتگان این شیوه هستید، برای ساخت قطعه با سه سنتور مشکلی نداشتید؟

سیاوش کامکار: در ابتدا بسیار سخت بود و به همین خاطر استاد می‌گفتند؛ لازم نیست یک قطعه‌ی کامل بنویسید؛ یک خط یا چهار میزان بنویسید و بیاورید.

اردوان کامکار: ابتدا آزمون و خطا می‌کردند؛ اما بعد از مدتی به جایی رسیدیم که دیگر آزمون و خطا نبود و کار عینیت داشت.

مهیار طریحی: ما قبل از اینکه این کار را شروع کنیم، هر کدام‌مان تجربه‌ی آهنگسازی و تنظیم داشتیم؛ اما وقتی خواستیم در این شیوه کار کنیم؛ به این نتیجه رسیدیم که تمام اصول هارمونی و کنترپوان برای سنتورنوازی و هر چه در گذشته آموخته‌ایم را باید فراموش و همه چیز را از اول شروع کنیم؛ چون با آن قاعده و قانون چیزی پیش نمی‌‌رفت.

اردوان کامکار: این‌ها اگر بخواهند سنتی بنوازند می‌توانند و خیلی خوب هم می‌توانند این کار را انجام دهند.
 

• این فعالیت‌ها ادامه خواهد داشت؟‌

مهیار طریحی: این برنامه در بسیاری از شهرستان‌ها اجرا خواهد شد.