موسیقی ما - جشنواره موسیقی فجر که قرار است از آخر همین هفته (24 بهمن تا یکم اسفند) سوت آغاز به کارش در کشور زده شود، فرق هایی اساسی با جشنواره های مشابهی دارد که در ایام دهه فجر در کشور برگزار می شوند. اگر فکر می کنید که مثل جشنواره فیلم، علاقه‌مندان جلوی سالن های اجرای برنامه از ساعت ها قبل صف می کشند و برای به دست آوردن بلیت برنامه ای حتی نذر و نیاز هم می کنند، سخت در اشتباه اید. مثال گویا و استدلال همیشگی منتقدین و خبرنگاران این حوزه در این باره هم سالهاست تغییری نکرده و دهان به دهان می چرخد و در نزدیکی های جشنواره به تیترهای اعتراضی خبرگزاری ها و رسانه ها تبدیل می شود که: «چرا در بزرگترین فستیوال موسیقی کشور، خبری از اساتید و بزرگان موسیقی نیست؟» اما همه این ضعف ها و انتخاب های نادرست، باز هم دلیل نمی شود که ما در این پرونده نیمه پر لیوان را نبینیم و بهترین پیشنهادهایمان را برای حضور در این جشنواره ارائه نکنیم.

پس اگر قرار است از 24 بهمن ماه تا یکم اسفند در تقویم شما به روزهایی پر از موسیقی و کنسرت اختصاص پیدا کند، پرونده ویژه این فستیوال فرهنگی را از دست ندهید: 


*** حاشیه نگاری یک جشنواره 29 ساله که قرار است ویترین حوزه موسیقی کشور و علاقمندان جوان آن باشد؛

در جستجوی اعتبار از دست رفته... 
فستیوال های هنری در همه جای دنیا با آداب و رسوم خودشان برگزار می شوند.همین چند وقت پیش بود که سواحل جنوبی خلیج فارس خودمان، در حوالی سواحل پر زرق و برق امارات، جشنواره راک خیابانی با استقبال میلیونی دوستداران این شاخه موسیقی برگزار شد و کاری کرد که 67 شبکه تلویزیونی جهان به پوشش اتفاقات و اجراهای آن بپردازد. یا همین GRAMMY 2014 که کشته مرده های زیادی را در سراسر جهان مجبور کرد چهار ساعت تمام از پای تلویزیون هایشان تکان نخورند و با ولع تمام اجراها و این مراسم سالیانه را دنبال کنند و پس از اتمام آن، برای سال بعد برنامه ریزی کنند تا بهتر بتوانند از آن لذت ببرند.

29 امین دوره جشنواره موسیقی فجر از 24 بهمن ماه قرار است سوت آغازش نواخته شود و در یک هفته، شاهد بیش از 110 اجرا و همایش و برنامه های نمایش فیلم با موضوعیت موسیقی خواهیم بود. جشنواره‌ای که زمانی همزمان با جشنواره فیلم و تئا‌تر فجر برگزار می‌شد و بسیار وسیع‌تر از این بود، با بخش‌های بیشتر و گسترده‌تر. جشنواره‌ای که هرسال تعداد روز‌ها، تعداد گروه‌های شرکت‌کننده، تعداد سالن‌هایی که به آن اختصاص پیدا می‌کرد، تعداد هنرمندان درجه یکی که در آن حضور می‌یافتند و... آب رفته است. چیزی که مانده احتمالا کمترین چیزی است که می‌تواند عنوان «جشنواره» را با خود حمل کند. علاوه بر همه این کاستی، بارها و بارها همین جشنواره کوچک و دورهمی، حاشیه ها و بحران های زیادی را پشت سر گذاشته که هر سال حوالی همین روزها درباره این کاستی ها، بارها سخن به میان آمده و گوش شنوایی نبوده. گزارش ورودی این پرونده قرار است از نقاط ضعف این جشنواره سخن به میان آورد. نقاط ضعف و کمبودهایی که سالهاست بوده و هست ولی ظاهرا قرار نیست به آنها رسیدگی شود.


* ارکستر سمفونیک می میرد؟ 
چندی پیس مطلب «نفس بکش ارکستر سمفونیک» را منتشر کردیم و در آن به دلایل سکوت و خواب زمستانی ارکسترهای ایرانی پرداختیم. ارکستری که سالهاست با بحران مدیریت و تامین بودجه دست به گریبان است و در حالی که پیش بینی می شد امسال هم کما فی السابق، در روزهای برگزاری جشنواره موسیقی، مسئولین به صورت مقطعی مشکلاتش را حل کنند و شاهد اجرای این ارکستر در جشنواره باشیم، ولی ظاهرا برطرف کردن مقطعی مشکلات ارکستر سمفونیک هم دیگر از توان مسئولین انجمن موسیقی خارج است و این ارکستر امسال جایی در جدول هفت روزه جشنواره نخواهد داشت. هیچ دلیل منطقی و شفافی هم ارائه نشده و اصولا مسئولین برگزاری در سالهای گذشته نشان داده اند که برای حذف یا عدم حضور گروه یا فردی، احتیاجی به ارائه توضیحات نیست.


*** پیشنهادهایی برای لذت بردن از یک جشنواره 29 ساله؛

بهت پیشنهادی می دم که نتونی رد اش کنی...!
به اندازه کافی درباره ضعف ها و کمبودهای جشنواره بیست و نهم موسیقی فجر گفته شد و حالا زمان دیدن همان نیمه پر لیوان است که قول اش را داده بودیم. جدول جشنواره را با جزئیات کامل زیر و رو کردیم و ته اش به پیشنهادهایی رسیدیم که قطعا می تواند هم حالتان را خوب کند و هم اینکه باعث شود ضعف های این فستیوال را از یاد ببرید و روزهای انتهای بهمن ماه امسال را با حسی زیبا و یک موسیقی بکر به اتمام برسانید. فقط حواستان باشد وقتی این پیشنهادها را می خوانید به فکر این باشید که بلیت فروشی اجراها آغاز شده و تلف کردن وقت و زمان می تواند به قیمت تمام شدن بلیت ها ختم شود و همین تک و توک اجراهای خوب جشنواره را هم از دست بدهید.

* کوارتت «انور براهم»/ 29 و 30 بهمن /  تالار وحدت 
از همان لحظه اول انتشار نام «انور براهم» به عنوان یکی از چهره های بین المللی حاضر در جشنواره، اکثر رسانه ها حضور او را بزرگترین و ویژه ترین اتفاق جشنواره موسیقی امسال و حتی سال های اخیر لقب دادند. «انور براهم» یکی از نوازندگان سرشناس کشور تونس است که مخاطبان موسیقی ایرانی او را با عودنوازی به سبک جَز می شناسند. «براهم» ساز عود را وارد سبک‌های جَز و نیواِیج کرده و عمده شهرتش به دلیل نوآوری در ترکیب موسیقی سنتی و کلاسیک عربی با موسیقی جَز است.
او به تشویق پدرش از 10 سالگی به یادگیری عود در مدرسه ملی موسیقی تونس و نزد استاد مجرب «علی سریتی» پرداخت و در پانزده سالگی با ارکسترهای محلی همکاری کرد. در شروع کار تمرکز او روی موسیقی عربی بود و به تدریج از المان سبک‌های دیگر مانند جَز و نیوایج نیز استفاده کرد. شهرتش را مدیون آزادی نامتعارف محیط موسیقیایی خود و تاثیرگذاری بکر فضاسازی هایش است که باعث شده آثارش تاثیری شگفت را در ذهن هر شنونده ای به وجود بیاورد. براهم با سعی در آمیختگی کیفیت‌ها و اِلمانهای مشرق و مغرب مخصوص به موسیقی عرب، و با یک دید غیر نوستالژیک شرقی و در عین حال امروزی، موزیک منحصربه ‌فرد خود را آفریده که شهرتی جهانی برایش در پی داشته است. او در پاریس موفق به ساختن قطعاتی برای تئاتر و سینمای تونس شد. از جمله این آثار می‌توان به موسیقی متن نمایش «رقص باله» اثر موریس بژار و موسیقی متن فیلم «هانا» به کارگردانی کوستا گاوراس اشاره کرد. دعوت به فستیوال کارتاگو سبب آشنایی او با نوازندگان جَز فرانسوی، ترک و تونسی شد و با همین افراد پروژه ۸۵ را آغاز کرد، پروژه‌ای که جایزه ملی موزیک تونس را نصیب او کرد. انور براهم به دلیل توانایی خود در تلفیق موسیقی جَز غربی در موسیقی مدیترانه و شرق، یک موسیقی‌دان معروف جهانی محسوب می شود.

وی در سال ٢٠١٠ موفق به دریافت جایزه اکوجَز شد. موسیقی «انور براهم» در طبقه‌های موسیقی موجود نمی‌گنجد. این قابلیت نداشتن برای طبقه‌بندی، وجه تمایز موسیقی او شده است. علی‌رغم اینکه معمولاً در میان ارکسترهای غول‌آسا جایی برای عرضه کار تکنوازی نیست، با این حال «براهم» با صبر، جای خود را به این مکانها باز کرده است.

«براهم» در تنها مصاحبه ای که حاضر شده در آن درباره موسیقی ایران نظر بدهد، گفته: «وقتی جوان بودم، به موسیقی سنتی ایران علاقهٔ بسیاری داشتم. این موسیقی تا همین امروز یک منبع مهم الهام برای من بوده ‌است. اما متأسفانه موسیقی معاصر ایران را چندان نمی‌شناسم. برخلاف سینمای جدید ایران، که بسیار به آن علاقه دارم، موسیقی معاصر ایران به راحتی به دست ما نمی‌رسد. اما می‌دانم که برای کشف آن باید بیشتر تلاش کنم. خیلی‌ها به من گفته‌اند که در ایران طرفدارانی دارم که کارهایم را دنبال می‌کنند و این باعث خوشحالی من است. به علاوه دوستانی در اروپا دارم که برای اجرا به تهران سفر کرده‌ و مسحور سطح طرفداران و استقبال آن‌ها شده بودند. این دو مسأله باعث شد که دعوت برای اجرا در تهران را بپذیرم. این اجراها اولین کنسرت‌های من در ایران خواهند بود و بسیار برای کشف این کشور و مردمش هیجان‌زده‌ام. حقیقت است که احساس نزدیکی بسیاری به این کشور و فرهنگش می‌کنم.» اجرای این هنرمند بدون شک برجسته ترین و بزرگترین اتفاق جشنواره موسیقی فجر امسال است که قطعا می تواند حالتان را خول کند. زمزمه های تمدید اجرای این هنرمند در قالبی خارج از جشنواره هم به گوش می رسد که هنوز تائید نشده است.

* سامان احتشامی و بابک شهرکی/ دونوازی پیانو و ویلن/ 24 بهمن / تالار وحدت 
ترکیب، ترکیب بکر و پرهیجانی است. هر دو نوازنده از شاگردان نخبه استاد «همایون خرم» بوده اند وهنوز هم در همه مصاحبه هایشان خود را تاثیر گرفته از موسیقی استادشان «همایون خرم» می دانند. مدت ها برای این دونوازی تمرین کرده اند و حالا برای این اجرا لحظه شماری می کنند. گفته می شود در روزهای شروع بلیت فروشی جشنواره، بلیت های این برنامه بیشتر با سرعت تمام در حال رزرو است و احتمال تمدید آن سر زبانها افتاده. اتفاقی که البته سال قبل برای کنسرت تک نفره «سامان احتشامی» رخ داد و کنسرت تک نوازی پیانوی او، نخستین اجرایی شد که بلیت هایش به اتمام رسیده بود. به هر حال از آنجایی که این قبیل ترکیب های دونوازی (ویلن با پیانو) برای بسیاری از دوستداران موسیقی نسل های قبل تر، یادآور خاطرات نوستالژیکی است، می شود از همین حالا پیش بینی کرد که مخاطبان حاضر در این برنامه را بیشتر چه نسلی از دوستداران موسیقی تشکیل خواهند داد. به این هم فکر کنید که مثلا قطعه ماندگار «امشب در سر شوری دارم» یکی از قطعاتی ست که حتی تصور اجرای بی کلام اش با پیانو و ویلن، خیلی ها را حالی به حالی می کند، جزو بخش های ثابت این برنامه خواهد بود. پس اگر می خواهید دل پدر و مادرتان یا حتی پدر بزرگ و مادر بزرگ تان را شاد کنید و برای دقایقی هم که شده آنها را به خاطرات جوانی شان پرت کنید، از همین حالا دست به کار شوید.

در جریان باشید که این اجرا یک سانس بیشتر نیست و بلیت هایش با سرعت در روزهای اول رزرو شده است.

* پاتوق های زنانه / فرهنگسرای نیاوران 
از آنجایی که تجربه نشان داده کنسرت هایی که ویژه خانم هاست همیشه پربیننده و پرمخاطب است، مسئولین برگزاری جشنواره کاری کرده اند که بانوان محترم در جمع های خودمانی و در مکان و ساعت ثابتی بتوانند دورهمی های زنانه شان را از همین حالا فیکس کنند و در طول روزهای جشنواره، هر روز ساعت 18:15 دقیقه در فرهنگسرای نیاوران دور هم جمع شود. هر چند وسیله ایاب و ذهاب برای بانوان محترم در نظر گرفته نشده اما کنسرت هایی که در لیست کنداکتور این برنامه ها هست، به خودی خود میتواند لحظات پرهیجانی را برای خانم های محترم و دورهمی شان در پی داشته باشد. از کنسرت گروه «ستاره قطبی» بگیر که کنسرتی تماما پاپ به حساب می آید و می تواند مورد توجه خانم های جوان قرار بگیرد تا اجرای گروه «ژیوار» که به موسیقی سنتی نزدیک تر است و برای خانم هایی که تمایلی برای گفتن سال تولد شان ندارند، توصیه می شود. اجراهای گروه «آوای مهربانی»، «خنیا»، «آواز ملل»، «پریشاد» و «دادمهر» هم دیگر برنامه هایی هستند که هر روز راس همان ساعت که بالا عرض شد، قرار است میزبان بانوان محترم باشد. قطعا با توجه به درجه اهمیت بسیار بالایی که خانم ها برای مراسم های دورهمی خود قائل اند و بحث های مهم و سرنوشت سازشان در این قبیل دورهمی ها داغ داغ می شود، نباید امید زیادی برای رزرو بلیت های این کنسرت ها داشته باشید. اما به هر حال از آنجایی که وظیفه ما فقط اطلاع رسانی در این باره بود، گفتیم و اعلام کردیم که کلا در جریان ماوَقَع باشید...

* پاتوق های کودکانه/ سالن اریکه ایرانیان 
تجربه نشان داده کنسرت هایی که در آن کودکان کم سن و سال لیدرهای اصلی برنامه هستند، همیشه انرژی فوق العاده ای را به بیننده و مخاطبان حاضر در سالن می دهد. سوتی ها و دسته گل آب دادن های گاه و بی گاه، دستپاچه شدن و گل انداختن لپ های بچه های خجالتی، خیره شدن به همدیگر در لحظات فراموش کردن شعر و ... همه و همه در حضور والدینی که در ثانیه به ثانیه اجرا در حال قربان صدقه رفتن فرزندانشان هستند، لحظات عجیب و غریب و بکری را به دنبال دارد که تجربه اش قطعا دلپذیر است. «ارکستر زهی ایران زمین» (که یکی از باسابقه ترین ارکسترهای زهی کودکان به سرپرستی «سودابه سالم» است)، ارکستر «پارس»، «آشیانه کودک و نوجوان» (قصه های حرکتی) و ارکستر «ارف» چهار اجرای بخش «کودک و نوجوان» جشنواره بیست و نهم است که حضور در آنها بدون هیچ محدودیت سنی ای، به همه قشر ها توصیخ می شود. هر چند با توجه به تبحر مادرهای محترم در تبلیغات برای کنسرتی که «بچه»شان در آن حضور دارد، از صدها آگهی «موسیقی ما» و کمپین خبری کارسازتر است و قطعا تا لحظه ای که شما در حال خواندن این گزارش هستید، همه بلیت ها به فروش رفته است. 

* میدیا فرج نژاد/ فرهنگسرای ارسباران/ 28 بهمن / ساعت 20 
میدیا فرج نژاد موزیسین خاصی است. سلیقه خاص و آثار متفاوت اش باعث شده با رزومه ای غنی جزو فعالین موسیقی در کشور در دوره حاضر باشد. مادرش از شاگردان استاد حسن کامکار و پدر بزرگش سازنده ی تار بوده. او به صورت خود آموز و خود جوش در دوران نوجوانی تار نوازی را به مدت 5 سال آموخته و بعد وارد دانشگاه موسیقی سوره شده و از محضر مدرسان و اساتیدی چون کیوان یحیی زاده، افشارنیا، عطاالله جنگوک، حمید سکوتی بهره برده. ردیف نوازی، فنون نوازندگی، گروه نوازی و تلفیق شعر و موسیقی را از محسن نفر آموخته و نخستین آلبوم خود را با عنوان «شرح پریشانی» در اسفند ماه 88 به بازار عرضه کرده. آلبومی که شروعی قوی در کارنامه او به جساب می آید و حضور در اجرای این هنرمندد برای آنهایی که علاقمند به موسیقی «مدیتیشن » طور دارند، توصیه می شود.

* کمی هم پاپ با «محمد اصفهانی» و «رستاک»
آخرین پیشنهاد این منوی متنوع را هم برای آن دسته از مخاطبان «پاپ»دوست داریم که به هر حال دست خالی از این گزارش بیرون نروند. به هر حال حتما در جریان هستید که در بخش جنبی جشنواره، همه ستاره های موسیقی پاپ در برج میلاد روی صحنه خواهند رفت و آن دسته از مخاطبان این قبیل اجراها می توانند طبق ذائقه شان، کنسرت شان را انتخاب کنند.

در این بین «محمد اصفهانی» و گروه «رستاک» در روزهای شنبه و یکشنبه (26 و 27بهمن ماه) قرار است در تالار وحدت روی صحنه بروند و خودی نشان دهند تا در حضور رسانه ها این بار اجرایی متفاوت را تجربه نمایند. مدت هاست که محمد اصفهانی در تهران روی صحنه نرفته تا این اجرا برای او و دوست دارانش از درجه اهمیتی بالا برخوردار باشد.

* پیشنهاد وبژه: هر روز راس ساعت 10 صبح، خانه هنرمندان!
اگر در بخش های اول این پرونده کلی سر مسئولین برگزاری جشنواره گله کردیم و بابت کیفیت پائین سطح جشنواره و غیبت چهره های سرشناس و نامی انتقاد داشتیم، وظیفه ایجاب می کند که به خاطر گنجاندن بخش «نمایش مستندهای موسیقی» در خانه هنرمندان و در قالب جشنواره موسیقی فجر، قدردان آنها باشیم.

بخش جذابی که از همین الان مورد توجه منتقدان و روزنامه نگاران حوزه موسیقی قرار گرفته و آنها قرار است در طول برگزاری جشنواره، هر روز صبح ساعت 10 در خانه هنرمندان و سالن ناصری دور هم جمع شوند و به تماشای مستند هایی جذاب درباره موسیقی بپردازند.

مستندهایی با موضوعات موسیقی و محوریت زوایای دیده نشده این هنر که قرار است با رویکردی جدی به این مقوله بپردازد.

درباره مستند ایتالیایی «ارکستر میدان ویتوریو» از همین حالا حرف و حدیث های فراوانی ورد زبانها شده و همین باعث شده دوز هیجان تماشای این مستندها و فیلم ها چند برابر شود.