موسیقی ما - جواد رهبر: سال‌های سال است که در کنار نسخه‌های جورواجور فیلم‌های سینمایی یا سریال‌های تلویزیونی٬ مجموعه قطعه‌های موسیقی به کار رفته در آنها هم به صورت مستقل و به عنوان آلبوم ساندترک (soundtrack) یا حاشیه صوتی آنها وارد بازار می‌شود. یکی دو دهه است که این «ساندترک‌»ها طرفداران پروپاقرصی برای خود دست و پا کرده‌اند.

اما ماجرای ظهور ساندترک فیلم‌های سینمایی به گذشته‌های نزدیک مربوط نمی‌شود. اولین آلبوم حاشیه صوتی فیلم‌های موزیکال را کمپانی «اِم‌جی‌اِم رکوردز» به بازار داد که شامل موسیقی اوریجینال فیلم «تا ابرها کنار بروند» (1946) بود. سینمادوستان در ابتدا به چنین آلبومی و انواع مشابه‌ آن توجه خاصی نشان ندادند ولی کمپانی از رو نرفت و موسیقی فیلم‌هایی مثل «خبرهای خوش»، «رژه عید پاک»، «آنی تفنگت را برداشت»، «آواز در باران» و «هفت عروس برای هفت برادر» را هم یکی پس از دیگری روانه بازار کرد. به این ترتیب بازار این نوع آلبوم‌ها به مرور و از اواسط دهه پنجاه گرم شد. کمی بعد که «ساندترک‌»ها جای خود را میان موسیقی‌دوستان باز کردند٬ انواع و اقسام متفاوتی هم پیدا کردند.

در کل٬ «ساندترک»ها سه حالت دارند: 1) مختص فیلم های موزیکال هستند و تمامی ترانه‌های فیلم را از ابتدا تا انتها دربرمی‌گیرند. 2) آلبوم‌هایی هستند که موسیقی اوریجینال فیلم در آنها گنجانده شده است. 3) آلبومی که ترکیبی از موسیقی اوریجینال فیلم و ترانه‌ها یا قطعه‌های انتخابی برای آن است. گذشته از این٬ در برخی از آلبوم‌های حاشیه صوتی٬ بخش‌هایی از دیالوگ‌های به‌یادماندنی فیلم را هم با صدای بازیگران قرار می‌دهند. «ساندترک»‌ها در کشور ما هم خواهان دارد؛ مثلا یکی از آنها موسیقی متن فیلم «پاپیون» است که حتما خیلی برایتان پیش آمده صدای آن را بر روی زنگ گوشی اطرافیانتان شنیده باشید!

در فهرست ده‌تایی بدون ترتیب ما – که به مرور در طول تعطیلات نوروزی آن را خواهد دید – سعی شده شنیدنی‌ترین «ساندترک‌»‌های دهه نخست قرن بیست و یکم را از میان چندین لیست ارائه شده از سوی مجله‌‌ها و سایت‌های معتبر جهان استخراج کنیم و به برندگان بهترین موسیقی متن جوایز اسکار دهه هم نیم‌نگاهی داشته‌ایم. در فهرست ما همه رقم ساندترک پیدا می‌شود؛ درهم است٬ ندید ببرید!