• مهدی رفعتی | کار‌شناس ارشد و مدرس موسیقی

موسیقی ما - در موسیقی، پدید آورندگان این باور را از دیر باز داشته‌اند که آثار آن‌ها مردم پسند است و گروهی دیگر ادعای خلق آثار برای مخاطبان خاص را داشته‌اند. و چه بسیار بوده‌اند آثار تولید شده‌ای که در واقع هیچ یک از این دو گروه را شامل نمی‌شده است و پدید آورندگان برای توجیه ضعف کارهای خود در جایی، خود را خالق آثار مردم پسند معرفی می‌کرده و اگر می‌دیدند این کار مورد توجه مردم واقع نشده، ادعای تفکر خاص و خلق موسیقی برای مخاطب خاص را سر داده‌اند.

واقعیت این است که هر دو مقوله مطرح شده اعم از هنر برای مخاطب عام و هنر برای مخاطب خاص، تخصص ویژه، دانش و اشراف به آن را می‌طلبد.

تولید آثار مردم پسند کاری است بس دشوار! چرا که خالق آن اثر بایستی حال و هوای آن روزهای جامعه را بشناسد و بر کار خود نیز تسلط کامل داشته باشد. چه بسا بتواند کاری در ارتباط با سلیقه عوام مردم خلق کند.
اما خلق اثر برای مخاطب خاص دستاویزی بود برای آن گروه از موزیسین‌ها که کارهای کاملا خنثی و صرفا ایجادکننده آلودگی صوتی اشان را تحت عنوان کار برای مخاطب خاص ارائه می‌دادند.

 مهدی مقدم خواننده‌ای بود که از بدو ورود خود به عرصه موسیقی پاپ، با کارهایی که مورد توجه مخاطبان عام بوده وارد این عرصه شده است و با توجه به چنین خواسته‌ای، توانسته تا حدود بسیار زیادی موفق عمل کند.

نحوه خواندن او نوع بیان احساس، ادای صحیح کلمات و تلفیق صحیح شعرو موسیقی در کار‌هایش به خوبی رعایت شده است و در تنظیم کارهای او مشخصا نوآوری‌هایی در استفاده ار افکت‌ها، فراساز‌ها و استفاده از صداهای ترکیبی و اصطلاحا فانتزی شنیده می‌شود.

در واقع ابزار مورد استفاده در ساخت و تنظیم آهنگ‌ها در دست تمامی پدید آورندگان یکسان بوده و پیشرفت تکنولوژی در خدمت همه است.

در این میان برخی از آهنگسازان و تنظیم کننده‌ها استفاده بهتری از این ابزار می‌کنند و متاسفانه بسیاری از دست اندرکارن این حرفه بیشتر از کلیشه‌ها و کارهایی که دیگران بار‌ها تجربه کرده‌اند، استفاده کرده و همین برایشان کافی است.

در ذائقه مخاطب موسیقی کاملا بی‌واسطه عمل می‌کند. فرق یک شنونده معمولی موسیقی با یک کار‌شناس در این است که هر دو خوب و بد را کاملا متوجه می‌شوند اما کار‌شناس موسیقی بهتر از هر کسی دلایل آن‌ها را می‌داند.
در آلبوم «احتیاط» مهدی مقدم به آهنگسازی و تنظیم سعید سام تا حدود زیادی فاکتورهای موسیقی عامه پسند رعایت شده است و در کل این آلبوم، آلبومی قابل قبول است. اما نکاتی چون کم بودن تنوع ملودیک، قابل حدس بودن ملودی‌ها و... از ایرادهای نه تنها این آلبوم بلکه بسیاری از آلبوم‌های تولید شده است. دلیل آن نیز کم اطلاعی آهنگساز‌ها و تنظیم کننده‌ها و در نتیجه اشراف نداشتنشان به موضوع یادشده است.

این در واقع یک نکته ضروری است که یک آهنگساز در هر کجای دنیا برای آن فرهنگی که کار می‌کند، حداقل موسیقی مربوط به آن فرهنگ را بشناسد و برای مردمی که با آن فرهنگ زندگی می‌کنند، اثر خلق کند. در ایران یک آهنگساز حداقل باید شناخت کاملی از موسیقی کلاسیک ایرانی و ردیف‌ها و دستگاه‌های مختلف داشته باشد. چرا که اشراف به این مقوله دست آهنگساز را در تنوع آهنگهایی که می‌سازد باز می‌گذارد و او می‌تواند به راحتی آنچه را که مد نظر دارد بسازد.

گفتنی است که موسیقی ایران دامنه بسیار وسیعی در آواز‌ها و نغمه‌هایی دارد که کاملا با موسیقی کلاسیک قابل تطبیق است و آهنگسازان موفق نیز به این موضوع کاملا اشراف داشته‌اند. مرحوم بابک بیات که بسیاری از کارهای او از آثار درخشان موسیقی پاپ ایران بوده است، موفقیت خود را مرهون همین دانش بود.