آوا مشکاتیان: اشتراکات مقام‌ها و لحن‌ها در تلاوت قرآن از اصول اجراست

واکنش نوه‌ی استاد شجریان به شائبه‌ی کپی بودن اجرا «ربنا»

آوا مشکاتیان: اشتراکات مقام‌ها و لحن‌ها در تلاوت قرآن از اصول اجراست

موسیقی ما- «آوا مشکاتیان»‌ نوه دختری محمدرضا شجریان، درباره علت شباهت نوای دلنشین ربنای استاد شجریان به آواز خواننده مشهور عرب توضیح داد.

او به شائبه کپی بودن این اثر از آواز «ام کلثوم» خواننده مشهور اهل مصر واکنش نشان داده و همچنین درباره پخش نشدن ربنا از تلویزیون سخن گفته: «دوباره این روزها بعضی شروع می‌کنند به گذاشتن ویدئوی قدیمی بانوی بزرگ موسیقی عرب اُم‌کلثوم (از خوانندگان محبوب پدربزرگم) تا بگویند قسمتی از ربناّ کپی از آن اجرا است! حال آنکه اهل موسیقی این را می‌دانند همان‌طور که موسیقی ایرانی بر اساس موسیقی دستگاهی یا مقامی است، تلاوت قرآن هم هفت مقام اصلی دارد: صبا، نهاوند، عجم، بیات، سه‌گاه، حجاز و رَست (راست)، و همچنین لحن‌ها‌ و گوشه‌های بسیار، اشتراکات این مقام‌ها و لحن‌ها که از اصول اجراست باعث آن تکرار و‌ شباهت است و نه اینکه کپی باشد!

من آگاهی زیادی نسبت به قرائت قرآن ندارم؛ اما خواندم و کمی دانستم؛ ربناّ در مقام‌های رَست (همان راست) و عَجَم اجرا شده و آن قسمتی که بانوی بزرگ اُم کلثوم در آن ویدئو‌ اجرا می‌کنند هم در مقام عجم است. در انتها قسمتی از آنچه در ویکی پدیا پیرامون اجرای ربناّ آمده را به این چند سطر اضافه می‌کنم: «محمدرضا شجریان ربناّ را در دستگاه سه‌گاه خوانده و با مرکب‌خوانی (مدولاسیون یا راه گردانی) سری به دستگاه‌ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) می‌زند و سپس به سه‌گاه برمی‌گردد.»

او ادامه داده است: «ربناّ سال‌های سال است از طرف محمدرضا شجریان به مردم ایران تقدیم شده و اگر در صدا و سیما پخش نمی‌شود به خواست ایشان نیست. باقی آثار به خواست ایشان پخش نمی‌شود؛ اما ربناّ و مناجات تا سال‌ها پس از آن نامه و تا سال ۱۳۸۸ پخش می‌شد؛‌ زیرا به مردم ‌تعلق دارد.»