موسیقی ما - همین هفتهٔ گذشته بود که «فرهاد فخرالدینی» که حالا رییس شورای عالی خانهٔ موسیقی است و بزرگِ جامعهٔ موسیقی، ‌ به دلیلِ آنچه ایجاد فضای همدلی می‌انِ اهالی موسیقی دانست؛ از آنان دعوت کرد تا در نشستِ خانهٔ موسیقی که یک‌شنبه بعد از ظهر برگزار می‌شود؛ شرکت کنند. جلسه برگزار شد و در حالی که بسیاری از بزرگانِ موسیقی از جمله هوشنگ کامکار، داود گنجه‌ای، محمد سریر، داریوش پیرنیاکان، حسن ریاحی، بهداد بابایی، هنگامه اخوان، میلاد کیایی، محمد می‌رزمانی و بسیاری دیگر از اساتیدِ موسیقی حضور داشتند؛ از طیفی که این روز‌ها به نام «منتقدان» شناخته می‌شود؛ تنها چهره‌های معدودی چون «کیوان ساکت» و «شهرام صارمی» حضور داشتند و آنان ترجیح دادند تنها به خواندنِ نامه‌ای اعتراضی بسنده کردند.

  در ابتدای این مراسم «فرهاد فخرالدینی» - آهنگساز و رهبر ارکس‌تر پیشکسوت- با تبریک سالِ نو به جامعهٔ موسیقی برای تمامی اهالیِ‌ آن، آرزوی سلامتی کرد و به جای خالی «محمدرضا شجریان» اشاره کرد: «محمدرضا شجریان، هنرمند بزرگی است. او به حق خسروی آواز ایران است و من در بیش از ۵۰ سالی که او را می‌شناسم؛ دیده‌ام که چطور‌‌ همان انسانِ فروتن و بزرگِ گذشته است. او حالا‌‌ همان است که در جوانی بود؛ بی‌آنکه تفرعنِ هنرِ والایش را داشته باشد؛ به‌‌ همان فروتنی و تواضع. او در اوج محبوبیت و شهرت همچنان به تنها چیزی که فکر می‌کرد؛ موسیقی بود و به همین خاطر می‌خواهم به جوانان بگویم همان‌گونه باشید و این درس را از استادِ بزرگ موسیقی ایران بگیرید. همواره متواضع بمانید و از غرور پرهیز کنید و پناهِ یکدیگر باشید.»

این‌‌ همان هدفی است که «فخرالدینی» از این دعوت دارد؛ برای همین است که تاکید می‌کند: «دلم به درد می‌آید وقتی می‌بینم جامعهٔ موسیقی با هم خوب نیست. خانهٔ موسیقی خانهٔ شماست. می‌دانید چقدر سخت بود تا این خانه تشمی شود؟ یش از صد سالِ قبل، ‌ انجمن اخوت شکل گرفت که نتیجهٔ آن ظهورِ بزرگانی چون درویش‌خان بود که توانستند موسیقی را به می‌انِ مردم بیاورند و آن را از انحصارِ اشراف بیرون بکشند؛ پس از مدتی استاد «روح‌الله خالقی»، انجمن موسیقی را تشکیل داد و ارکستری در این انجمن که کنسرت‌های باشکوهی در آن برگزار شد و بزرگانی مثل صبا، بنان و بسیاری دیگر در آن به اجرای برنامه می‌پرداختند. هنرستان موسیقی ملی، به وسیلهٔ همین انجمن تاسیس شد و هنرستان عالی موسیقی پیرو آن شکل گرفت که دانشگاهِ هنر نیز ادامهٔ راهِ آن است؛ آیا بهتر نیست که خانهٔ موسیقی خودمان را حفظ کنیم که شاید در آینده مبنای تشکیلاتِ بزرگی شود؟»

فخرالدینی تاکید کرد که این جلسه تشکیل نشده است تا به مشاجرهٔ می‌انِ اهالی موسیقی بدل شود؛ بلکه تنها شکل گرفته تا مشکلاتِ میان جامعهٔ موسیقی حل شود: «در شرایط فعلی، موسیقی ایران در شرایط دشواری است؛ خیلی‌ها از آن استفاده و در عینِ حال از آن بدگویی می‌کنند، در چنین شرایطی جامعهٔ موسیقی باید کنار هم باشد و از آن استفاده کند.»

  در ادامه اعضای شورای عالی خانهٔ موسیقی متشکل از هوشنگ کامکار، حسن ریاحی، داود گنجه‌ای، داریوش پیرنیاکان، محمد سریر و همچنین رییس هیات مدیره – محمد می‌رزمانی – و مدیر عامل – حمیدرضا نوربخش- روی سن دعوت شدند تا به سوالاتِ حاضران پاسخ دهند. «سید عباس سجادی» که مدیریتِ این جلسه را برعهده داشت؛ صحبت‌های «فخرالدینی» را درس‌گفتارهایی دانست که می‌توان چراغِ راه باشد؛ اگرچه تاکید کرد این بدان معنا نیست که منتقدان حرف‌های خود را بیان نکنند.

منتقدان خانهٔ موسیقی: جلساتی از این نمی‌تواند فرصت مناسبی برای بیان انتقادات و ایجاد همدلی باشد

 «سید مهدی قادری» اما به نمایندگی از منتقدان؛ نامه‌ای که برای این جلسه نوشته شده بود را قرائت کرد. در این نامه آمده بود:

 «امروز و در این جمع به نمایندگی از منتقدانی با شما سخن می‌گوییم که مدت‌ها صدای انتقاداتشان به جایی نرسید، تاثیری نگذاشت و پاسخی نگرفتند تا نهایتا بواسطه برگزاری جلسات ضرب‌اصول در بررسی عملکرد خانه موسیقی و تلاش سوال برانگیز مدیر عامل این نهاد و معاون وقت هنری در به تعطیلی کشاندن این جلسات گرد هم آمدند تا آنچه را سال‌ها در سینه داشتند و یا به آرامی ابراز می‌داشتند را با صدایی بلند‌تر اما باز هم محترمانه و مطابق با اصول مدنی و دموکراتیک بیان کنند. این گروه طی این چهار سال در این راه کم تلاش نکردند و همت نگماشتند اما جز درب‌های بسته، تهمت‌ها، تحقیر‌ها، محدودیت‌ها، تفرقه اندازی‌ها با تطمیع و تهدید و یا به بازی گرفته شدن با سیاست‌بازی‌های دور ازشان یک جامعه فرهنگی و هنری نصیبشان نشد آنهم از سوی نهادی با ادعای کار صنفی و جایی که در اصل می‌بایست مامن و ملجا همگی آن‌ها می‌بود که همین‌ دست رفتار‌ها بوده و هست که نه‌تن‌ها برخی از منتقدین که بخشی بزرگ از جامعه موسیقی امروز ما را ناامید و مایوس، منفعل و بی‌تفاوت و یا حتا معتقد به شیوه‌های رادیکال و کینه‌جویانه کرده است.»

در ادامهٔ این نامه آمده بود: «این گروه از منتقدان به وضوح اعلام می‌دارند که نباید حضور امروزشان در این جلسه بواسطه به رسمیت شناختن شیوه عملکرد خانه و گردانندگان و مدیران اجرایی آن، احساس تغییر یا نشان حسن‌نیتی در آن نهاد تا به امروز تلقی شود، بلکه این حضور صرفا بواسطه عاملیت شخص جناب آقای فرهاد فخرالدینی در تدارک این جلسه و دعوت ایشان از منتقدان، به احترام ایشان و با آگاهی از حسن نیت وی به عنوان هنرمندی بزرگ، پیشکسوت، خوشنام و مورد اعتماد همه و به امید آینده‌ای بهتر برای جامعه موسیقی صورت گرفته است. بدیهی است جلساتی از دست نشست امروز نخواهد توانست فرصت و زمان مناسبی برای بیان انتقادات، حل مشکلات مزمن و ریشه‌دار موجود و ایجاد همدلی و اتحادی پایدار در بین اهالی موسیقی تصور گردد. اما با حضور و نظارت جناب فخرالدینی و بزرگانی از این دست امید می‌رود امروز را بتوان فتح بابی فرخنده برای آغاز و اصلاحی خجسته دانست. باز هم بدیهی است منتقدان حاضر به ارائه موارد مورد انتقاد و راهکارهای خود در فرصت‌های از پیش برنامه‌ریزی شده و هدفمند با حضور اصحاب موسیقی و رسانه خواهند بود.»

آنان در پایان تاکید کرده بودند: «در آخر تاکید این نکته ضروری است که با همه این‌ها آغاز موثر این راه جز با مشاهده تغییر در عملکرد خانه موسیقی بر اساس سرفصل‌های زیر که در واقع روح انتقادات این چندسال منتقدان آن نهاد را تشکیل می‌داده از سوی اهالی موسیقی پذیرفته نخواهد شد: پایبندی به اصول اولیه فعالیت صنفی و مدنی، ‌ قانونمداری. التزام و عمل به اساسنامه، شفافیت در عملکرد‌ها و محرم دانستن اهالی موسیقی و بویژه اعضا، پاسخگو بودن در مقابل سؤالات، نقد‌ها و عملکرد پیشین آن نهاد و تصحیح روال‌های نادرست موجود، ‌ احترام و ارزش یکسان برای تمامی اهالی صنف موسیقی، تلاش در جهت منافع جمعی و اجتناب از هرگونه عملکرد محفلی و دوری از سیاسی‌کاری، ایجاد رانت و به حداقل رساندن وابستگی به نهادهای دولتی به هر شکل.»

بعد از پایانِ این نامه بود که «تقی ضرابی» تاکید کرد که بهتر است به جای فنِ بیان، فنِ عمل داشته باشیم و هر کس می‌تواند کاری انجام دهد، ‌ آن را انجام دهد.

  بعد از قرائتِ نامهٔ منتقدان، «حمیدرضا نوربخش» - مدیر عامل خانهٔ موسیقی- به دعوتِ «فرهاد فخرالدینی» پاسخ‌گوی بخشی از اظهاراتِ مطرح‌شده در نامه بود. او ضمنِ تشکر از منتقدان به این مساله اشاره کرد که همواره پاسخ‌گوی تمامی انتقادات بوده است: «من پیش‌قدم صحبت با دوستانِ منتقد بودم و در این میان دوستِ عزیزم «شهرام صارمی» می‌‌تواند شهادت دهد که چندین بار از منتقدان دعوت کردم تا با هم به گفت‌وگو بپردازیم. حال لازم است برای بار چندم توضیح دهم که منشا بسیاری از اتفاقاتی که در این مدت رخ داده، سوءتفاهماتی است که شکل گرفته است. ما هرگز نخواستیم جلسهٔ ضرب اصول را تعطیل کنیم؛ بلکه زمانی که من از طریق پیانک از این جلسه مطرلع شدم، برایم بسیار عجیب بود که عملکردِ یک خانه بدون مسوؤلان آن نهاد بررسی شود وبه همین خاطر به معاونت فرهنگی شهرداری منطقه گفتم بهتر نیست که طرفین هر دو حضور داشته باشند؟ و همین مبنای فشارهای بسیاری به خانهٔ موسیقی شد.»

او ادامه داد: «من می‌توانم خدا را شاهد بگیرم که قصدِ برهم زدنِ آن جلسه را نداشتیم؛ چون اعتقاد قلبی من این است که نقد همواره راهگشاست. اما سوء‌تفاهماتی شکل گرفت که هر روز ابعاد گسترده‌تری به خودش گرفت و کسی هم سعی نکرد تا آنان را برطرف کند. ممکن است کسی بگوید که من از شما خوشم نمی‌آید؛ حق هم دارد؛ اما برای این مساله هم راه حلی دموکراتیک وجود دارد و می‌توان با حضور و رای‌گیری این مشکل را برطرف کرد؛ اما وقتی در انتخاباتی از ۱۵ هزار نفر عضو، تنها چند صد نفر شرکت می‌کنند، آیا گناه ماست؟‌ای کاش دوستان انتخابات خانهٔ موسیقی را تحریم نمی‌کردند تا کسانی به سر کار می‌آمدند که دوست داشتند.»

مدیر عامل خانهٔ موسیقی همچنین به این نکته اشاره کرد که اساتید حاضر در این خانه، نه‌تن‌ها عایدی‌ای از خانهٔ موسیقی ندارند که پول و اعتبارشان را نیز برای آن گذاشته‌اند: «این اساتید شناسنامهٔ موسیقی ایران هستند؛ کسانی‌اند که به موسیقی ایران اعتبار می‌دهند. حالا استاد فخرالدینی، پیش‌قدم شده‌اند تا این سوءتفاهمات برطرف شود که مت‌ایم مساله را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم که هر چه زود‌تر این مسایل مرتفع شود؛ چرا که تنها ریختنِ آب به آسیابِ کسانی است که موسیقی را دوست ندارند.»

   «کیوان ساکت» - آهنگساز و نوازندهٔ تار و سه‌تار- نیز با بیان این مطلب که قصدِ حضور در این جلسه را نداشته؛ اما تماسِ استاد فخرالدینی به معنای دستور برایش بوده است؛ گفت: «من با کسی عناد ندارم و معتقدم که همهٔ ما عضوِ یک خانواده هستیم و در این میان تنها نجات‌دهنده‌مان «هنر» است. اما با وجود دوستی قدیمی‌ام با آقای نوربخش، باید تاکید کنم که خانهٔ موسیقی برای شما تنها نیست که به این مساله اشاره می‌کنید که: «ما از منتقدان دعوت کردیم.» همچنین عدم شرکت در انتخابات بدون شک تقصیرِ مسوؤلان فعلی آن است که با عملکردِ نادرستشان، محبوبیت این خانه را از بین برده‌اند. خانه‌ای که محبوبیت نداشته باشد؛ مشروعیت ندارد.»

او ادامه داد: «از این خانه سلب اعتماد شده است؛ چون اهالی موسیقی احساس می‌کنند که رانت‌ در آن بیداد می‌کند؛ ضمن اینکه کسانی که فعلا مسوؤلیت این خانه را بر عهده دارند، باید جای خود را به جوانان بدهند. باید از ادارهٔ محفلی این خانه دست کشید و یادمان باشد که موسیقی هنر عشق ورزیدن است.»

رییس شورای عالی خانهٔ موسیقی: من سال‌ها به اندازهٔ کافی کار کرده‌ام و بیش از هر کسی دوست دارم که نیروهای جوان حضور داشته باشند

بعد از صحبت‌های «کیوان ساکت»، رییس شورای عالی خانهٔ موسیقی به این مساله اشاره داشت که بسیاری از مشکلاتِ پیش آمده ممکن است بر اثر سوتفاهم باشد یا ایراداتی درست و راهِ این مساله، فعال شدنِ مجمع عمومی است و برگزاری انتخابات: «شما باید خانهٔ موسیقی را خانهٔ خودتان بدانید و دعوت‌ها را اجابت کنید تا کسانی را که دوست دارید، به سر کار بیاورید. من در این سال‌ها به اندازهٔ کافی کار کرده‌ام و بیش از هر کسی دوست دارم که نیروهای جوان حضور داشته باشند؛ اگر هم این مسوؤلیت را قبول کردم، به این خاطر بود تا کاری در حد توانم انجام دهم؛ اگر چنین احساسی نداشته باشم، یک لحظه نیز در این خانه نمی‌مانم، همان‌طور که در ارکس‌تر موسیقی ملی که از سال‌های پیش از انقلاب در آن کار کرده بودم و پس از انقلاب نیز عمرم را گذاشتم، بیرون آمدم.»

او تاکید کرد که مشارکتِ جوانان در این خانه امری ضروری است: «منتقدان باید به شکل وظیفه به این ماجرا نگاه کنند، اگر خانه ایراداتی دارد، به آن طرف هم ایراد است. چرا در انتخابات شرکت نکردید؟ چرا نخواستید تا کسانی را که به زعمِ شما شایستگی دارند، روی کار بیاورید؟»

مدیر عامل خانهٔ موسیقی: اگر می‌خواستم از رانت بهره بگیرم، حالا باید تعداد زیادی کنسرتِ خارجی و آلبوم می‌داشتم یا تالار وحدت و سالن‌های دیگر را به شکلِ رایگان در اختیار داشتم

اما در ادامهٔ این بحث، مدیر عامل خانهٔ موسیقی در پاسخ به اظهاراتِ کیوان ساکت به این مساله تاکید کرد که به‌خاطر جایگاه حقوقی‌ای که در خانه دارد، از واژهٔ «ما» استفاده کرده است؛ او اما از به کار بردنِ واژهٔ «رانت» انتقاد کرد و گفت: «این‌ روز‌ها استفاده از این کلام، بسیار است؛ در حالی که من به عنوان آوازخوانی که سال‌هاست در خانهٔ موسیقی هستم، اگر می‌خواستم از رانت بهره بگیرم، حالا باید تعداد زیادی کنسرتِ خارجی و آلبوم می‌داشتم یا تالار وحدت و سالن‌های دیگر را به شکلِ رایگان در اختیار داشتم، در حالی که هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نداده است. گفتنِ برخی جملات، جفاست؛ کدام یک از بزرگانِ حاضر در خانهٔ موسیقی نیاز به رانت داشتند؟ من می‌توانستم در این سال‌ها آوازم را بخوانم و با هیچ‌کدام از این اتهامات نیز مواجه نباشم. ممکن است من سوء‌مدیریت داشته‌ باشم؛ اما رانت واژه‌ای است که جفای بسیاری در آن نهفته است؟»
فاضل جمشیدی: یک کانون برای منتقدان در خود خانهٔ موسیقی تشکیل شود

فاضل جمشیدی – خواننده- نیز برگزاری این جلسه را به عنوانِ برآورده شدنِ آرزویی دانست که اهالی موسیقی دنبالِ آن بودند. او همچنین پیشنهاد تشکیلِ یک کانون برای منتقدان در خود خانهٔ موسیقی را داد و گسترش فعالیت‌های روابط عمومی خانهٔ موسیقی و تقویتِ بنیهٔ مالی این خانه از طریقِ کمکِ هنرمندان. این در حالی است که «داود گنجه‌ای» تاکید کرد که اهالی موسیقی حتی حق عضویت خود را نیز پرداخت نمی‌کنند.

  در ادامهٔ این جلسه، «محمد سریر» از اینکه حاضران در این جلسه‌شان آن را رعایت کرده‌اند، برگزاری آن را نویدِ حرکتی بالغانه‌تر و اندیشمندانه‌تر دانست: «امیدوارم این جلسات تکرار شود تا مطالب پخته‌تر شود؛ اما من در این ۲۰ سالی که در خانه‌های مختلف – موسیقی و سینما- بوده‌ام؛ بی‌آنکه حقوقی دریافت کنم؛ تنها به این فکر کرده‌ام که راه‌ها را باز و سد‌ها را بشکنیم. نقد بسیار خوب است؛ اما باید راهکاری نیز ارایه شود. جامعهٔ ما به اندازهٔ کافی با سوءتفاهم همراه است و به همین خاطر بهتر است که ما خودمان به هم کمک کنیم.»

او تاکید کرد که بسیاری از نقدهایی که به خانه وارد است؛ به خاطر کمبودِ بنیهٔ مالی این خانه است: «ما هیچ‌کدام فارغ از عیب نیستیم؛ اما باید به برخی مسایل از جمله محدودیت‌های موسیقی هم توجه داشته باشیم.»

داریوش پیرنیاکان: این خانه برای تمامی اهالی موسیقی – از هنرمندانی که در خیابان می‌نوازند تا اساتید موسیقی- است

داریوش پیرنیاکان نیز دیگر سخن‌ران این نشست بود که تاکید کرد که این خانه برای تمامی اهالی موسیقی – از هنرمندانی. که در خیابان می‌نوازند تا اساتید موسیقی- است.

  داود گنجه‌ای نیز که خود در اجرای این نشست نقش مهمی داشته است، تنها به خواندنِ این شعر قناعت کرد که: «بی‌مزد بود و منت هر خدمتی که کردم، یا رب مباد کس را مخدوم بی‌عنایت» و سپس ادامه داد: «من برای چندمین بار تاکید می‌کنم که در این خانه باز است. از همین فردا باز است؛ اما اگر نیامدید و انتقاد کنید و بعدانتقاد‌هایتان را در جاهای دیگر مطرح کردید، دیگر بی‌انصافی کرده‌اید. چرا کسانی که به شرایط انتقاد دارند، حضور پیدا نمی‌کنند تا حرفِ خودشان را به کرسی بنشانند؟ این مساله همیشه وجود داشته است، برای مراسم تشییع استاد «بزرگ لشگری» تعداد هنرمندان حاضر بسیار غم‌انگیز بود.

هوشنگ کامکار: گمان می‌کردم سالن خانهٔ هنرمندان به همراه حیاطِ‌ آن نتواند جواب‌گوی حضورِ منتقدان باشد؛ اما حالا می‌بینم تنها چند نفر از دوستان حضور دارند

 «هوشنگ کامکار» اما آخرین سخن‌ران این مراسم بود که تنها به گفتنِ این جملات قناعت کرد که: «من بسیار متاسفم، گمان می‌کردم سالن خانهٔ هنرمندان به همراه حیاطِ‌ آن نتواند جواب‌گوی حضورِ منتقدان باشد؛ اما حالا می‌بینم تنها چند نفر از دوستان حضور دارند؛ ضمن اینکه مسایلی در موسیقی ایران وجود دارد که خانهٔ موسیقی نمی‌تواند آنان را برطرف کند؛ ما اهالی موسیقی تنها می‌‌توانیم خودمان راه را باز کنیم، همان‌طور که ما در گروه موسیقی «کامکار‌ها» فعالیت‌هایی در این زمینه انجام داده‌ایم.