موسیقی ما - یکی از معتبرترین فستیوال‌های موسیقی جهان برای اولین‌بار میزبان موزیسین‌های ایرانی خواهد بود. این خبری است که طی چند ماه گذشته بازتاب‌های زیادی در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی داشت. «مهدی خیامی»، «کارن کیهانی» و «علیرضا فرهنگ» در شصتمین دوره «بی‌ینال» موسیقی «ونیز» حضور خواهند داشت. این سه موزیسین سرشناس هرکدام قطعاتی را آماده کرده‌اند اما در این بین مهدی خیامی با کنسرتو کمانچه به ونیز می‌رود. این آهنگساز 36 ساله آبادانی‌ چهره‌ شناخته‌‌شده‌ای در عرصه موسیقی دنیا است و یک کمپانی مطرح اروپایی با او قرارداد مادام‌العمر دارد و در بی‌ینال ونیز با «سامان صمیمی» همکاری خواهد کرد. صمیمی به همراه ارکستر «دیورتیمنتو» کنسرتو کمانچه را اجرا می‌کند و تکنواز این ساز در روز 25 مهرماه است. دیورتیمنتو با بهترین نوازنده‌های اروپا همکاری دارد و تخصصش هم موسیقی معاصر است.

برای اطلاع از جزئیات اجرای سامان صمیمی در بی‌ینال ونیز به سراغ این آهنگساز و نوازنده رفتیم و دقایقی را با او هم‌کلام شدیم. این هنرمند جزئیاتی درباره بی‌ینال ونیز، ارکستر دیورتیمنتو و همکاری با مهدی خیامی را مطرح کرد که در ادامه می‌خوانید:
 

• *پیش از اینکه بحث اجرای خودتان را مطرح کنیم برای ما بگویید که چرا تاکنون هیچ ایرانی در چنین فستیوال معتبری حضور نداشته است؟

اهمیت این اولین‌بودن به اهمیت خود فستیوال «بینال» باز می‌گردد. بینال پس از فستیوال «کن» مهمترین اتفاق هنری جهان است و اعتبار و شأن هنری آن از «گرمی» هم بیشتر است. به همین دلیل جزئیات بینال اهمیت پیدا می‌کند. می‌گویند که قبل از انقلاب یک ساختمان در بینال برای ایران خریداری شده بوده ولی موزیسین‌های کشور ما امکان حضور در این فستیوال را پیدا نکرده بودند. البته صحت و سقم این اتفاق را قطعاً نمی‌توانم تأیید کنم. اما به طور کل دلیل خاصی درباره عدم حضور موزیسین‌های ایرانی در بینال نشنیده‌ام و نمی‌دانم اما اولین حضور را به فال نیک می‌گیریم. آقای فدله که دبیر بینال هستند از حضور ایرانی‌ها استقبال کرده بودند.
 

• *حضور شما در بی‌ینال ونیز چگونه بود؟

برای این اتفاق از سه موزیسین ایرانی یعنی «مهدی خیامی»، «علیرضا فرهنگ» و «کارن کیهانی» دعوت شده تا آثارشان را اجرا کنند. علیرضا فرهنگ، کنسرتو تار و مهدی خیامی کنسرتو کمانچه و کارن کیهانی قطعه‌ای برای ارکستر و سنتور را معرفی کرده است. چندین گزینه برای نوازنده کنسرتو کمانچه داشتند و مهدی خیامی پس از بررسی با من آشنا شد و با هم به توافق رسیدیم. هیچ دوستی با ایشان نداشتم و در این پروژه برای اولین‌بار با هم آشنا شدیم. مهدی خیامی به دلیل این کنسرتو به ایران آمده و قرار است دیدارهایی با هم داشته باشیم تا نکات قطعه را بررسی کنیم.
 

• *شما تا کنون دهها فستیوال و اجرای برون‌مرزی داشته‌اید اما برای اجرا در این برنامه که معتبرترین اتفاق موسیقایی جهان است چه حال و هوایی دارید؟ و اینکه کارتان سخت است یا همانند سایر برنامه‌های بین‌المللی روی صحنه می‌روید؟

حقیقت این است که همه فستیوال‌هایی که تا الان شرکت کرده‌ام همگی حائز اهمیت بوده‌اند و در میان فستیوال‌های معتبر قاره‌های مختلف محسوب می‌شدند. ولی بینال؛ فستیوال موسیقی معاصر است و من به دلیل روحیاتم تا کنون ارتباط خاصی با موسیقی معاصر نداشته‌ام. اما این فستیوال و موسیقی مهدی خیامی عزیز باعث شد تا بیشتر به سمت موسیقی معاصر بروم و با آن ارتباط برقرار کنم. اجرای من در بینال بسیار سخت خواهد بود چون از نهایت توان و قابلیت‌های کمانچه استفاده شده و از لحاظ اجرایی، این قطعه 15 دقیقه است. در این زمان به مدت 12 دقیقه، تکنوازی کمانچه داریم. یکی دیگر از سختی‌ها این است که کنسرتو داریم و بحث تکنوازی نیست و همراهی با ارکستر «دیورتیمنتو»، که ارکستر درجه یک ایتالیا است، کار بسیار مشکلی است. امیدوارم بتوانم که در این اجرا سربلند باشم.
 

• *فکر می‌کنم برای 12 دقیقه تکنوازی باید از لحاظ جسمانی هم در بهترین سطح ممکن قرار داشته باشید!

این اجرا آمادگی روحی و جسمی می‌خواهد. همچنین در آن شرایط آب و هوایی نمی‌دانم ساز کمانچه تا چه حد یاری می‌کند. چون این ساز پوست دارد و «ونیز» هم شهری با رطوبت بالا است ولی امیدواری زیادی دارم. چون احساس می‌کنم ساختار قطعه بسیار استخوان‌دار است و مهدی خیامی خودش را ثابت کرده و برای این اتفاق مهم دعوت شده است. علیرضا فرهنگ و کارن کیهانی هم آهنگسازانی هستند که مستقیماً از سوی بینال دعوت شده‌اند.
 

• *کمی هم در مورد جزئیات ارکستر «دیورتیمنتو» توضیح می‌دهید؟

یکی از ارکسترهای قدیمی ایتالیا است و نوازندگان درجه یک در آن ساز می‌زنند. در واقع یک آنسامبل است و همه سازهای بادی و زهی را شامل می‌شود و سن ارکستر و سن نوازنده‌ها هم زیاد است و اغلب درجه پروفسورا دارند. این ارکستر تعداد بسیار زیادی کنسرت در طول سال برگزار می‌کند و تخصص آنها موسیقی معاصر است.
 

• *این ارکستر سابقه اجرا با موزیسین ایرانی داشته است؟

خیر. دیورتیمنتو تا کنون با هیچ موزیسین ایرانی روی صحنه نرفته است.
 

• *جلسه تمرین با آنها خواهید داشت؟

قرار است دو جلسه تمرین در ونیز داشته باشیم و سپس اجرای ما برگزار می‌شود.
 

• *با توجه به سنگینی این قطعه دو جلسه تمرین کم نیست؟

ما عادت به تمرین کم برای همراهی با آنسامبل نداریم ولی اینطور هم نیست که آنها سه ماه برای یک رپرتوار تمرین کنند و با چهار یا پنج جلسه تمرین به کنسرت می‌رسند. اما ما باید خودمان را با شرایط موجود هماهنگ کنیم و بتوانیم در مدت دو جلسه اتفاقات اجرا را تکمیل کنیم چون دیگر جلسه سومی در کار نیست.
 

• *به نظر شما چرا همیشه در چنین فستیوال‌هایی فقط موزیسین‌های سنتی ما شرکت می‌کنند و حتی نامزد هم می‌شوند؟ و اینکه چرا در بین موزیسین‌های سنتی ما هیچ وقت خواننده‌ها تا این سطح نیامده‌اند و همیشه آهنگسازها یا نوازنده‌ها پیشروترین چهره‌ها در فستیوال‌های بین‌المللی هستند؟

در مورد بخش اول باید بگویم که شناسنامه ما و آنچه که برای دنیا قابل قبول است، موسیقی ما یعنی موسیقی اصیل ایرانی است. به دلایل مختلف آموزش جدی در زمینه موسیقی کلاسیک نداشتیم و شاید در نوازندگی موسیقی کلاسیک حرف زیادی برای گفتن در دنیا نداشته باشیم. مگر بچه‌هایی که آن طرف تحصیل کرده باشند و تعدادی هم نوازنده در داخل داریم که طی سال‌های اخیر بسیار خوب کار می‌کنند. همچنین از لحاظ تعداد هم کشورهای دیگر از ما بیشتر هستند. مثلاً تعداد شرکت‌کننده ژاپنی یا ایتالیایی در یک فستیوال بسیار زیاد است ولی ما فقط چند نفر معدود را می‌توانیم معرفی کنیم. اما موسیقی ایرانی؛ شناسنامه و هویت فرهنگ ایران است و با آن می‌توانیم در دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشیم. اما درباره اینکه چرا تا کنون خواننده‌ها در سیستم رقابتی قرار نگرفته‌اند هیچ فکری نکرده‌ام. اطلاع دقیقی ندارم و نمی‌دانم چرا به تا حال چنین اتفاقی رخ نداده است.
 

• *فکر می‌کنید پس از بینال ونیز برای سامان صمیمی و همچنین موسیقی ایران چه اتفاقاتی رخ دهد؟ چون مثلاً اگر شخصی در «اسکار» شرکت کند و حتی جایزه هم نبرد بعداً نگاه متفاوتی به او خواهد شد.

در بینال بحث رقابتی وجود ندارد و با گرمی یا اسکار نمی‌توان مقایسه کرد. امیدوارم ما خوب ظاهر شویم و در بینال، مدیران فستیوال‌های موسیقی سراسر دنیا حضور دارند تا بتوانند آرتیست‌ها را جذب کنند و در برنامه‌های خود قرار دهند. امیدوارم بتوانیم از این شرایط به خوبی استفاده کنیم و فکر می‌کنم همه چیز بستگی به استفاده ما از موقعیت‌ها و نحوه حضورمان دارد.