موسیقی ما- این شاید یکی از خبرهای خوشِ این روزهای موسیقی ایران باشد؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جلسه‌ای با نمایندگان ۴۰ نوازنده اخراج شده از ارکستر سمفونیک تهران برگزار کرد و پس از آن که این نوازنده‌ها از دغدغه‌ها و مشکلاتِ خود گفتند، دستور فوری بازگشت این نوازندگان را صادر و خواستار پیگیری حق و حقوق از دست رفته‌ی آنان شد. در این جلسه سید مجید پوراحمدی (مدیرعامل صندوق اعتباری هنر) نیز حضور داشت و بنا بر نظر وزیر ارشاد، پیگیری ویژه این موضوع به پوراحمدی واگذار شد.

در این اتفاق که خبرگزاری ایسنا بانی آن بود، مهدی کلانتری (مایستر کنترباس ارکستر سمفونیک)، ماکان خویی‌نژاد (مایستر ویلنسل)، پژمان اختیاری (نوازنده آلتو) و رامین براتی (نوازنده ترومبون) به عنوان نمایندگان نوازندگان اخراج شده حضور داشتند و سرانجام کابوسِ 40 نوازنده پایان یافت.

چندی پیش در شرایطی که خبر حضور بیش از ۸۰ نوازنده در آزمون ارکستر سمفونیک تهران اعلام شده بود؛  تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران از قطع همکاری این ارکستر با ۴۰ نفر از اعضای پیشین خبر دادند. مسئولان بنیاد رودکی به نوازندگان اعلام کردند  باید آزمون دهید؛ بی‌توجه به این موضوع که در ارکسترهای سراسرِ دنیا این آزمون در سه مرحله (و فقط یک بار برای همیشه) برگزار می‌شود که مرحله اول پشت پرده و دو مرحله دیگر حضوری است و معیار انتخاب این نوازندگان طبق استانداردهای جهانی است و نوازنده پس از طی این مراحل تا زمانی که بازنشسته شود در آن ارکستر و در همان صندلی که انتخاب شده خدمت خواهد کرد.
بعد از اعلام برگزاری آزمونِ مجدد،‌ نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران در اعتراض به این آزمون حاضر به شرکت در آن نشدند و تصمیمات هیات ژوری در زمینه نحوه برگزاری آزمون‌ها، اصرار شورای ارکسترها برای آزمون از نوازندگان ثابت و باسابقه ارکستر، کم‌توجهی به مطالبات نوازندگان در حوزه‌های مختلف صنفی و فعالیت‌های مرتبط با آن‌ها در بدنه ارکستر را دلیلِ این ماجرا دانستند.

«نصیر حیدریان» نیز که در این سال‌ها بارها رهبری ارکسترهای بزرگ را به عهده داشته است؛ در همان زمان به تشریحِ کامل آزمون‌‌های ورودی نوازندگان پرداخت و در این باره نوشت: «آزمون ورودی نوازندگی در ارکسترهای سراسر دنیا بدین شرح است: این آزمون در سه مرحله (و فقط یک بار برای همیشه) برگزار می‌شود که مرحله اول پشت پرده و دو مرحله دیگر حضوری است. برای مثال وقتی نوازنده می‌خواهد برای سازهای زهی در یک ارکستر امتحان دهد، اکثر نوازندگان سازهای زهی آن ارکستر به عنوان هیئت داروان حضور دارند. به همین ترتیب برای آزمون سازهای بادی چوبی و سازهای بادی برنجی و سازهای کوبه‌ای نیز به همین شکل عمل خواهد شد.
 
به دلیل اینکه سونوریته یکی از ارکان و ستون‌های مهم هر ارکستری است و این فقط در سال‌های متوالی با همنوازی و تجربه و زحمت فراوان بین نوازندگان ارکستر به وجود می‌آید. اگر نوازنده‌ای با تکنیک و موزیکالیته بسیار بالا اما از لحاظ سونوریته متناسب با آن گروه در آن ارکستر نباشد، آن نوازنده انتخاب نخواهد شد؛ زیرا که سونوریت که سال‌ها آن ارکستر برای بدست آوردنش تمرین و تلاش کرده، دچار خدشه می‌شود. به همین دلیل است که نوازندگان آن ارکستر باید در هیئت داوران حضور داشته باشند تا از بین نوازندگان متقاضی، نوازنده‌ای را برای آن ارکستر انتخاب کنند که با سونوریته آنها همخوانی داشته باشد.»

پس از تن‌ندادنِ نوازندگان به حضور در این آزمون، آنان از ارکستر اخراج شدند، هر چند مهدی سالم (مدیرعامل بنیاد رودکی) استفاده از کلمه اخراج را نادرست دانست و بنیاد رودکی هم طی بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ نوازنده‌ای اخراج نشده است. طبق نظر بنیاد رودکی، این افراد در آزمون نوازندگی شرکت‌ نکرده‌اند و حضور و اجرا در ارکستر هم صرفا حق پذیرفته‌شدگان در آزمون نوازندگی است.

این امر با واکنشِ چهره‌های شناخته‌شده‌ی موسیقی کلاسیکِ ایران همراه شد؛ برای مثال شهرداد روحانی (آهنگ‌ساز برجسته و رهبر بین‌المللی ارکستر) به «موسیقی ما» گفت: «عدم دعوت مجدد از برخی نوازندگان باتجربه و متعهد ارکستر سمفونیک تهران برای ادامه‌ی فعالیت‌شان در این ارکستر، از سوی بنیاد فرهنگی رودکی، نمونه‌ای از بدسلیقگی در اجرای سیاست‌های این بنیاد فرهنگی است. نوازندگانی که حضورشان در ارکستر سمفونیک تهران حاصل سال‌ها تلاش، تمرین و تعهد به کار گروهی بوده و عدم حضورشان می‌تواند برای ادامه‌ی حیات این ارکستر، آسیب‌زا باشد.»

او به این نکته اشاره کرد که از توانمندی و تعهد و عشق آنها به موسیقی و فعالیت در ارکستر سمفونیک آگاه است.

«علی رهبری» دیگر چهره‌ی بین‌المللی موسیقی ایران نیز در این باره بیان داشت: «جناب آقای وزیر، به عقیده بنده از نظر حرفه‌ای، مشکلات اساسی هنری دو ارکستر دولتی ما به هیچ وجه ناشی از نوازندگان نیست. به دلیل اینکه اگر از سال‌ها پیش آزمون و امتحان ورودی، برای رهبران این ارکستر در نظر گرفته شده بود و سختگیری بیشتری به عمل آمده بود، قطعا ما هم مانند اکثر ارکسترهای جهان این گرفتاری‌ها را نداشتیم. به هر حال این نوازندگانی که اکنون مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند، اکثرشان با بودجه و هزینه وزارت فرهنگ و ارشاد تحصیل کرده‌اند و چندین بار امتحان ورودی داده‌اند. حتی ۱۰ سال پیش نزد بنده و یک استاد و رهبر مشهور اروپایی امتحان داده‌اند و سال‌های سال است که کارشان را به خوبی انجام می‌دهند.»

رهبری تاکید کرد برهمین اساس نه تنها هیچ لزومی برای امتحان مجدد وجود ندارد، بلکه هیچ دلیل حرفه‌ای و از آن بالاتر انسانی موجهی هم برای این کار نمی‌توان یافت. لذا، از جنابعالی خواهشمندم دستور بفرمایید که این ۴۰ نفر به محل کارشان برگردند تا همراه با دیگر نوازنده‌هایی که هم اکنون دوره آزمایشی خود را می‌گذرانند، یک ارکستر سمفونیک متوسط ۸۰ نفره داشته باشیم، گرچه اکثر ارکسترهای سمفونیک شهرهای بزرگ جهان بیش از یک‌صد نفر نوازنده دارند.

حال به نظر می‌رسد این کابوس به پایان رسیده است و نوازندگان می‌توانند به جایگاه قبلی خود بازگردند و این در حالی است که بنیاد با چالشِ جدیدی مواجه شده و آن حضور نوازندگانی است که به تازگی در این آزمون پذیرفته شده‌اند و باید دید تکلیفِ آنان چه می‌شود؟