از هوشنگ کامکار و لوریس چکناواریان تا هوشنگ استوار
چه آثاری از موسیقیدانان کلاسیک ایران در جهان اجرا شده است؟
موسیقی ما - در حالی که بسیاری معتقدند موسیقی کلاسیک متعلق به دنیای غرب است، نمیتوان این را نادیده گرفت که این موسیقی بیش از هر چیز، میراث جهانی برای بشریت است. به همین خاطر است که اگر از دنیای غرب، بزرگانی چون باخ و بتهوون ظهور کردهاند، در شرق جهان نیز موسیقیدانان بزرگی چون چایکوفسکی و امیراف آثار گرانبهایی خلق کردهاند. در ایران نیز موسیقیدانان کلاسیک بسیاری هستند که به گنجینهی موسیقی کلاسیک جهان اضافه کردهاند. اما آهنگسازان کلاسیک ایران تا چه اندازه در جهان شناختهشده هستند؟ ارکسترهای بینالمللی و همچنین ارکسترهای ایرانی تا چه اندازه آثار آنان را اجرا کردهاند؟ این هنرمندان تا چه اندازه توسط مسئولان و متولیان فرهنگی حمایت شدهاند؟ آهنگسازان ایرانی و خارج از کشور تا چه اندازه با یکدیگر تعامل داشتهاند؟ و اصلاً چرا ارکسترهای ایرانی تمایل کمی به اجرای آثار آهنگسازان ایرانی دارند؟
اینها پرسشهایی است که به آسانی نمیتوان به آنها پاسخ داد و نیاز به بحثهای کارشناسی بسیاری دارد. اگرچه نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که عدم همکاری آهنگسازان و یا بازماندگان آنها برای در دسترس قرار دادن نُتها، عدم وجود روند حفظ و اشاعه نتهای موسیقی یا کتابخانهای ملی که برای این آثار را جمعآوری کند، از عوامل اصلی به اجرا درنیامدن بسیاری از کارهای ارزشمند در عرصه موسیقی کلاسیک ایرانی شده است.
در این گزارش نگاهی به آثار آهنگسازان بزرگ موسیقی کلاسیک ایران میاندازیم و به این پرسش پاسخ میدهیم که چه آثاری از آنان توسط ارکسترهای داخلی و خارجی اجرا شده است؟
«کنسرتو برای ۹ ساز»، «راپسودی برای ارکستر»، «ناگهان رستاخیز»، «دیورتیمنتو» و «سرزمین دلاوران» از دیگر آثار اوست که منتشر شده است؛ اگرچه او نیز آثار بسیاری دارد که هنوز به مرحلهی انتشار درنیامدهاند.
اکثر آثار حسین بر روی صفحههای موسیقی از شرکتهای بزرگ صفحه پرکنی از قبیل فیلیپس ضبط شده و موجود است. همچنین موسسه ماهور آلبومهای برگزیده آثار امینالله حسین را در ۲ سی دی روانهٔ بازار کرده است.
«مرتضی حنانه» نیز به گردآوری آثار پراکنده محمود میپرداخت و آنها را برای اجراء با ارکستر سمفونیک تهران که از سوی روبیک گریگوریان رهبری میشد، آماده میساخت.
اما «ثمین» در حسرت اجرای بسیاری از کارهایش ماند. مهاجرت او به ترکیه سبب شد تا بسیاری از کارهای او،هیچگاه فرصت اجرا و انتشار پیدا نکنند و این آثار تا سالیان زیاد به شکل پارتیتور در کتابخانه او باقی ماندند. پسر او (کاوه)، برای مدت چند سال در سالهای حیات ثمین با او بر روی کارهای نوشته شده کار کردند و بعد از فوت او به صورت تکی به دنبال ضبط و ساخت این کارها برآمد.
تعدادی دیگر از آهنگهای نوشته شده توسط ثمین باغچهبان همچنان در اختیار خانواده او قرار دارد که هنوز اجرایی از آنها وجود ندارد. طبق گفتههای کاوه باغچهبان این آهنگها به دلیل پیچیدگی که دارند و اینکه آیا ثمین باغچهبان آنها را کامل کرده یا هنوز قصد تغییر در آنها داشته، هنوز ساخته و منتشر نشدهاند؛ اما انتظار میرود که در آینده منتشر شوند.
نینوا توسط ارکسترهایی ایرانی و غیرایرانی همچون ارکستر رودکی، ارکستر سمفونیک اوکراین و یک ارکستر فرانسوی به صورت زنده اجرا شدهاست. نخستین طرحهای نینوا در سال ۱۳۵۵ بر اساس دستگاه نوا در جشن هنر شیراز با همنوازی سازهای ایرانی اجرا شد. با این فرق که شکل اصلی کار بهطور کامل بر پایهٔ ردیفسازی و آوازی بنا شده بود. در سال ۱۳۶۱، همان طرح با تغییراتی اساسی از نظر محتوا و فرم، برای ارکستر زهی و نی تکنواز نوشته و در نهایت در تابستان ۱۳۶۲ با نام نینوا (نوای نی) پخش شد.
سال گذشته نیز اجرای زنده پوئم سمفونیک «مادرم ایران» در آنتالیا اجرا شد و «عرفان ایرانی» در شعر بوستون امریکا توسط ارکستر سمفونیک کنسرواتوار بوستون اجرا شد.
از دیگر فعالیتهای بینالمللی این آهنگساز میتوان به اجرای نوحه خوان کنسرتو ویولن، اجرا در وین و پراگ، خون ایران برای کوارتت اجرا دروین، خون ایرانی و یا عرفان روی نت سل برای ارکستر بزرگ ، اجرا در وین و نورن برک، و بوستون، نیمه ماه برای سیاهان افریقا اجرا در یوهانس بورگ ، کیپ تاوون، و اکقر شهر های افریقای جنوبی، بیروت برای ۹ فلوت اجرا در وین ، لندن زالسبورگ و مکزیک ، اکثر شهر های اروپا، قدرت فلامنکو ، در ۱۰ قسمت به مناسیت ده سالگی ارکستر فیلهارمونیک مالاگا ، ۳ بار اجرا در مالاگا، موزیکال اکستازی ( خواهر انجلیکا ) اجرا در بروکسل و ضبط سی دی برای کوخ آلمان، موزیکال اکستازی ( مستر جانی) اجرا در بروکسل و ضبط سی دی یرای کوخ المان، پوئم سمفونیک مرشد برای تنور روی اشعار فردوسی ضبط برای ناکسوس، نوحه خوان تنظیم برای ساکسوفون و ضبط برای ناکسوس، سمفونی زرتشت برای تنور ، کر ، ارکستر سمفونیک ، بزودی ضبط برای ناکسوس.
او علاوه بر آثار کلاسیک، پژوهشهای بسیاری نیز در زمینهی موسیقی نواحی ایران دارد؛ برخی از آثار او از جمله «نفیرنامه»، «سه ساخته برای پیانو: پایکوبی در دهکده سونات رومانتیک نمایشی»، «ایرانا برای ستارهها: گفتگو ۸۸ برای پیانو»، «پرما برای پیانو»، «شب کوک» و «سوئیت ایرانی برای پیانو» و مجموعه موسیقی نواحیهایش در ایران منتشر شده است.
اولین اثر چکناواریان، اندکی پس از فارغالتحصیلیاش از آکادمی موسیقی وین در اتریش منتشر شد. آثاری مثل «چهار اثر برای پیانو» و همچنین «باله فانتاستیک برای سه پیانو و سازهای کوبهای». همچنین تا کنون بیش از ۱۰۰ اثر از این آهنگساز با لیبلهایی مانند آرسیای، فیلیپس، امی و ایاسوی منتشر شده است. «چکناواریان» همچنین در سال ۱۹۷۵ با کمپانی RCA قراردادی برای انتشار انحصاری آثار خود امضا کرد. او از سال ۱۹۸۹ تا یازده سال توانست از طریق ایستگاه رادیو تلویزیون اتریش و کمپانی صفحه پرکنی انگلیس آثار خود را به مردم سراسر جهان معرفی کند. از جمله آثار او که اجرا شده، میتوان به اپرای «پردیس و پریسا» اشاره کرد که در کشورهایی چون انگلستان، آمریکا و ارمنستان اجرا شده است.
چکناواریان نخستین آهنگسازی است که روی «رستم و سهراب» کار کرده و این اثرش در صحنههای بینالمللی اجرا شده است. اثر «کوروش کبیر» او نیز توسط ارکستر سمفونیک لندن و ارکستر ویسز ضبط شده است.
«سوییت شهر مرجان» اما در فاصلهی کوتاهی از نگارشش با ارکستر سمفونیک تهران اجرا شد. در سال ۱۳۳۲ که جشن هزاره ابن سینا برگزار شد نیز حنانه توانست آثار خود را در حضور شرقشناسانی که برای شرکت در جشن دعوت شده بودند با همسُرایی و ارکستر سمفونیک اجرا کند. از آن طرف در سال ۱۳۴۵ بنا به دعوت یونسکو به «تریبون انترناسیونال آهنگسازان رادیو و تلویزیون» اعزام شد و در آنجا قطعاتی از «ارتوریو» اثر خود را اجرا کرد که از رادیوی ایرلند و سوئیس پخش شد.
وی در جشنواره شیراز قطعه «کاکوتی» را با ارکستر مجلسی تلویزیون اجراء کرد که موفّق به دریافت جایزهٔ «گراند مانسیون اسپسیال» گشت. در جشنواره دوّم نیز، قطعه «کاپریس برای پیانو و ارکستر» او به رهبری فرهاد مشکات اجرا شد. این اثر یک بار دیگر با ارکستر سمفونیک تهران و رهبری فریدون ناصری در سال ۱۳۶۹ و ارکستر مجلسی تلویزیون ملّی ایران در سال ۱۳۴۷، اجرا اما ضبط نشد؛ اما در نهایت به دلیل هیچکدام از اجراهای این اثر مورد تأیید او قرار نگرفت (به نقل از خودش، درد بزرگ تکنیک اجرایی مانع آن بود) آن را «کاپریس لعنتی» نام نهاد.
روحانی در پاییز سال ۱۳۵۷ و بعد از پایان تحصیلات آهنگسازی به ایران بازگشت و در دانشکده هنرهای زیبا و هنرستان عالی موسیقی به تدریس پرداخت. چندی قبل ارکستری در لندن اثر یکی از آهنگسازان برجسته ایرانی را برای اولین بار اجرا کرد. مهران روحانی سیمفونیتا سینتتیکال را سالها پیش نوشته بود. این اثر پس از سه دهه توسط ارکستر داکلندز سیمفونیا اجرا شد.
آلبوم موسیقی «سه اثر برای پیانو» به آهنگسازی «مهران روحانی» و نوازندگی «نیسان روحانی» نیز توسط انتشارات هرمس به بازار آمده است. «باله روز ششم» نیز از این آهنگساز بعد از چهل سال از خلق آن توسط ارکستر فیلارمونیک صوفیه به رهبری اسلاویل دیمیتروف اجرا شد. فانتزی اورتور «پل» نیز توسط ارکستر سمفونیک تهران به رهبری «شهرداد روحانی» اجرا شده است.
در سال ۱۳۸۵ در فستیوال موسیقی وین -یکی از معتبرترین فستیوالهای موسیقی- از نادر مشایخی تقدیر شد. در این مراسم که با نمایش اجرای دو اثر از جان کیج (قطعه ۴ و ۷) در تهران و اثری از مشایخی با عنوان «استخوان ایشانگو» همراه بود، «فرانک شفر» دربارهاش گفت: «در بیست سال گذشته بهترین اجرای آثار کیج را در تهران شنیدم. فیلمهای من بعد از آشنایی با نادر مشایخی با یک تحول روبرو شده و در حال حاضر ترجیح میدهم موسیقی ایشان را بشنوم.»
پایاننامه دکترای هرمز فرهت با عنوان «مفهوم دستگاه در موسیقی ایران» سالها بعد، در ۱۹۹۰ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج در بریتانیا به چاپ رسید که از مهمترین نوشتهها دربارهٔ موسیقی ایرانی به زبان انگلیسی است.
«دور تا نزدیك»، «پوئم سمفونی خرمشهر و حلبچه»، «منظومه سمفونیك مولانا»، «شباهنگام»، «كوچ بنفشهها»، «خورشید مستان»، «سروكی دل»، «محاق»، «در گلستانه»، «بهاران آبیدر»، «بر تارك سپیده»، «به یاد حافظ»، «سماع مجلسیان»، «سماع ضربیها»، «باله شهرزاد»، «كوچه چوارباخ»، «باغهای پژمان»، «پوئم سمفونیك كردی» ، «هیچ در هیچ» و «شباهنگام» را میتوان از آثار آهنگسازی او برشمرد. بسیاری از این آثار توسط ارکسترهای داخلی و خارجی به اجرا درآمدهاند؛ برای مثال «آواز صلح» در بسیاری از ارکسترهای مشهور دنیا (سه بار در کانادا) اجرا شده است. «بهاران آبیدر» نیز که نام آلبومی است با آواز شهرام ناظری و بیژن کامکار که آهنگسازی آن را هوشنگ کامکار بر عهده داشته و در سال ۱۳۶۵ برای اولین بار منتشر شده و به همراه آثار دیگری چون کنسرتینو برای کمانچه، کنسرتینو برای سنتور و ... توسط ارکسترهای معروف جهان به اجرا درآمده است.. سمفونی مولانا نیز توسط ارکستر سمفونی جوانان شهر دوسلدورف آلمان اجرا شده است. همچنین تعدادی از آثار او توسط گروه «ژاو» به سرپرستی «سیاوش کامکار» اجرا شده است؛ اما او را میتوان از معدود آهنگسازانِ کلاسیکی دانست که آثارش چندین بار در سالنِ معتبری چون «آلبرت هال لندن» نیز اجرا شده است. بختی که نصیبِ کمتر آهنگسازی در ایران شده است.
اینها پرسشهایی است که به آسانی نمیتوان به آنها پاسخ داد و نیاز به بحثهای کارشناسی بسیاری دارد. اگرچه نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که عدم همکاری آهنگسازان و یا بازماندگان آنها برای در دسترس قرار دادن نُتها، عدم وجود روند حفظ و اشاعه نتهای موسیقی یا کتابخانهای ملی که برای این آثار را جمعآوری کند، از عوامل اصلی به اجرا درنیامدن بسیاری از کارهای ارزشمند در عرصه موسیقی کلاسیک ایرانی شده است.
در این گزارش نگاهی به آثار آهنگسازان بزرگ موسیقی کلاسیک ایران میاندازیم و به این پرسش پاسخ میدهیم که چه آثاری از آنان توسط ارکسترهای داخلی و خارجی اجرا شده است؟
(اسامی هنرمندان بر اساس حروف الفبا مرتب شده است)
- احمد پژمان
«کنسرتو برای ۹ ساز»، «راپسودی برای ارکستر»، «ناگهان رستاخیز»، «دیورتیمنتو» و «سرزمین دلاوران» از دیگر آثار اوست که منتشر شده است؛ اگرچه او نیز آثار بسیاری دارد که هنوز به مرحلهی انتشار درنیامدهاند.
- امانوئل ملک اصلانیان
- امینالله حسین
اکثر آثار حسین بر روی صفحههای موسیقی از شرکتهای بزرگ صفحه پرکنی از قبیل فیلیپس ضبط شده و موجود است. همچنین موسسه ماهور آلبومهای برگزیده آثار امینالله حسین را در ۲ سی دی روانهٔ بازار کرده است.
- بهزاد رنجبران
- پرویز محمود
«مرتضی حنانه» نیز به گردآوری آثار پراکنده محمود میپرداخت و آنها را برای اجراء با ارکستر سمفونیک تهران که از سوی روبیک گریگوریان رهبری میشد، آماده میساخت.
- ثمین باغچهبان
اما «ثمین» در حسرت اجرای بسیاری از کارهایش ماند. مهاجرت او به ترکیه سبب شد تا بسیاری از کارهای او،هیچگاه فرصت اجرا و انتشار پیدا نکنند و این آثار تا سالیان زیاد به شکل پارتیتور در کتابخانه او باقی ماندند. پسر او (کاوه)، برای مدت چند سال در سالهای حیات ثمین با او بر روی کارهای نوشته شده کار کردند و بعد از فوت او به صورت تکی به دنبال ضبط و ساخت این کارها برآمد.
تعدادی دیگر از آهنگهای نوشته شده توسط ثمین باغچهبان همچنان در اختیار خانواده او قرار دارد که هنوز اجرایی از آنها وجود ندارد. طبق گفتههای کاوه باغچهبان این آهنگها به دلیل پیچیدگی که دارند و اینکه آیا ثمین باغچهبان آنها را کامل کرده یا هنوز قصد تغییر در آنها داشته، هنوز ساخته و منتشر نشدهاند؛ اما انتظار میرود که در آینده منتشر شوند.
- حسین علیزاده
نینوا توسط ارکسترهایی ایرانی و غیرایرانی همچون ارکستر رودکی، ارکستر سمفونیک اوکراین و یک ارکستر فرانسوی به صورت زنده اجرا شدهاست. نخستین طرحهای نینوا در سال ۱۳۵۵ بر اساس دستگاه نوا در جشن هنر شیراز با همنوازی سازهای ایرانی اجرا شد. با این فرق که شکل اصلی کار بهطور کامل بر پایهٔ ردیفسازی و آوازی بنا شده بود. در سال ۱۳۶۱، همان طرح با تغییراتی اساسی از نظر محتوا و فرم، برای ارکستر زهی و نی تکنواز نوشته و در نهایت در تابستان ۱۳۶۲ با نام نینوا (نوای نی) پخش شد.
- رضا والی
- شاهین فرهت
- علی رهبری
سال گذشته نیز اجرای زنده پوئم سمفونیک «مادرم ایران» در آنتالیا اجرا شد و «عرفان ایرانی» در شعر بوستون امریکا توسط ارکستر سمفونیک کنسرواتوار بوستون اجرا شد.
از دیگر فعالیتهای بینالمللی این آهنگساز میتوان به اجرای نوحه خوان کنسرتو ویولن، اجرا در وین و پراگ، خون ایران برای کوارتت اجرا دروین، خون ایرانی و یا عرفان روی نت سل برای ارکستر بزرگ ، اجرا در وین و نورن برک، و بوستون، نیمه ماه برای سیاهان افریقا اجرا در یوهانس بورگ ، کیپ تاوون، و اکقر شهر های افریقای جنوبی، بیروت برای ۹ فلوت اجرا در وین ، لندن زالسبورگ و مکزیک ، اکثر شهر های اروپا، قدرت فلامنکو ، در ۱۰ قسمت به مناسیت ده سالگی ارکستر فیلهارمونیک مالاگا ، ۳ بار اجرا در مالاگا، موزیکال اکستازی ( خواهر انجلیکا ) اجرا در بروکسل و ضبط سی دی برای کوخ آلمان، موزیکال اکستازی ( مستر جانی) اجرا در بروکسل و ضبط سی دی یرای کوخ المان، پوئم سمفونیک مرشد برای تنور روی اشعار فردوسی ضبط برای ناکسوس، نوحه خوان تنظیم برای ساکسوفون و ضبط برای ناکسوس، سمفونی زرتشت برای تنور ، کر ، ارکستر سمفونیک ، بزودی ضبط برای ناکسوس.
- علیرضا مشایخی
- فرهاد مشکات
- فرید عمران
- فوزیه مجد
او علاوه بر آثار کلاسیک، پژوهشهای بسیاری نیز در زمینهی موسیقی نواحی ایران دارد؛ برخی از آثار او از جمله «نفیرنامه»، «سه ساخته برای پیانو: پایکوبی در دهکده سونات رومانتیک نمایشی»، «ایرانا برای ستارهها: گفتگو ۸۸ برای پیانو»، «پرما برای پیانو»، «شب کوک» و «سوئیت ایرانی برای پیانو» و مجموعه موسیقی نواحیهایش در ایران منتشر شده است.
- لوریس چکناواریان
اولین اثر چکناواریان، اندکی پس از فارغالتحصیلیاش از آکادمی موسیقی وین در اتریش منتشر شد. آثاری مثل «چهار اثر برای پیانو» و همچنین «باله فانتاستیک برای سه پیانو و سازهای کوبهای». همچنین تا کنون بیش از ۱۰۰ اثر از این آهنگساز با لیبلهایی مانند آرسیای، فیلیپس، امی و ایاسوی منتشر شده است. «چکناواریان» همچنین در سال ۱۹۷۵ با کمپانی RCA قراردادی برای انتشار انحصاری آثار خود امضا کرد. او از سال ۱۹۸۹ تا یازده سال توانست از طریق ایستگاه رادیو تلویزیون اتریش و کمپانی صفحه پرکنی انگلیس آثار خود را به مردم سراسر جهان معرفی کند. از جمله آثار او که اجرا شده، میتوان به اپرای «پردیس و پریسا» اشاره کرد که در کشورهایی چون انگلستان، آمریکا و ارمنستان اجرا شده است.
چکناواریان نخستین آهنگسازی است که روی «رستم و سهراب» کار کرده و این اثرش در صحنههای بینالمللی اجرا شده است. اثر «کوروش کبیر» او نیز توسط ارکستر سمفونیک لندن و ارکستر ویسز ضبط شده است.
- محمد تقی مسعودیه
- مرتضی حنانه
«سوییت شهر مرجان» اما در فاصلهی کوتاهی از نگارشش با ارکستر سمفونیک تهران اجرا شد. در سال ۱۳۳۲ که جشن هزاره ابن سینا برگزار شد نیز حنانه توانست آثار خود را در حضور شرقشناسانی که برای شرکت در جشن دعوت شده بودند با همسُرایی و ارکستر سمفونیک اجرا کند. از آن طرف در سال ۱۳۴۵ بنا به دعوت یونسکو به «تریبون انترناسیونال آهنگسازان رادیو و تلویزیون» اعزام شد و در آنجا قطعاتی از «ارتوریو» اثر خود را اجرا کرد که از رادیوی ایرلند و سوئیس پخش شد.
وی در جشنواره شیراز قطعه «کاکوتی» را با ارکستر مجلسی تلویزیون اجراء کرد که موفّق به دریافت جایزهٔ «گراند مانسیون اسپسیال» گشت. در جشنواره دوّم نیز، قطعه «کاپریس برای پیانو و ارکستر» او به رهبری فرهاد مشکات اجرا شد. این اثر یک بار دیگر با ارکستر سمفونیک تهران و رهبری فریدون ناصری در سال ۱۳۶۹ و ارکستر مجلسی تلویزیون ملّی ایران در سال ۱۳۴۷، اجرا اما ضبط نشد؛ اما در نهایت به دلیل هیچکدام از اجراهای این اثر مورد تأیید او قرار نگرفت (به نقل از خودش، درد بزرگ تکنیک اجرایی مانع آن بود) آن را «کاپریس لعنتی» نام نهاد.
- مهران روحانی
روحانی در پاییز سال ۱۳۵۷ و بعد از پایان تحصیلات آهنگسازی به ایران بازگشت و در دانشکده هنرهای زیبا و هنرستان عالی موسیقی به تدریس پرداخت. چندی قبل ارکستری در لندن اثر یکی از آهنگسازان برجسته ایرانی را برای اولین بار اجرا کرد. مهران روحانی سیمفونیتا سینتتیکال را سالها پیش نوشته بود. این اثر پس از سه دهه توسط ارکستر داکلندز سیمفونیا اجرا شد.
آلبوم موسیقی «سه اثر برای پیانو» به آهنگسازی «مهران روحانی» و نوازندگی «نیسان روحانی» نیز توسط انتشارات هرمس به بازار آمده است. «باله روز ششم» نیز از این آهنگساز بعد از چهل سال از خلق آن توسط ارکستر فیلارمونیک صوفیه به رهبری اسلاویل دیمیتروف اجرا شد. فانتزی اورتور «پل» نیز توسط ارکستر سمفونیک تهران به رهبری «شهرداد روحانی» اجرا شده است.
- نادر مشایخی
در سال ۱۳۸۵ در فستیوال موسیقی وین -یکی از معتبرترین فستیوالهای موسیقی- از نادر مشایخی تقدیر شد. در این مراسم که با نمایش اجرای دو اثر از جان کیج (قطعه ۴ و ۷) در تهران و اثری از مشایخی با عنوان «استخوان ایشانگو» همراه بود، «فرانک شفر» دربارهاش گفت: «در بیست سال گذشته بهترین اجرای آثار کیج را در تهران شنیدم. فیلمهای من بعد از آشنایی با نادر مشایخی با یک تحول روبرو شده و در حال حاضر ترجیح میدهم موسیقی ایشان را بشنوم.»
- هرمز فرهت
پایاننامه دکترای هرمز فرهت با عنوان «مفهوم دستگاه در موسیقی ایران» سالها بعد، در ۱۹۹۰ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج در بریتانیا به چاپ رسید که از مهمترین نوشتهها دربارهٔ موسیقی ایرانی به زبان انگلیسی است.
- هوشنگ استوار
- هوشنگ کامکار
«دور تا نزدیك»، «پوئم سمفونی خرمشهر و حلبچه»، «منظومه سمفونیك مولانا»، «شباهنگام»، «كوچ بنفشهها»، «خورشید مستان»، «سروكی دل»، «محاق»، «در گلستانه»، «بهاران آبیدر»، «بر تارك سپیده»، «به یاد حافظ»، «سماع مجلسیان»، «سماع ضربیها»، «باله شهرزاد»، «كوچه چوارباخ»، «باغهای پژمان»، «پوئم سمفونیك كردی» ، «هیچ در هیچ» و «شباهنگام» را میتوان از آثار آهنگسازی او برشمرد. بسیاری از این آثار توسط ارکسترهای داخلی و خارجی به اجرا درآمدهاند؛ برای مثال «آواز صلح» در بسیاری از ارکسترهای مشهور دنیا (سه بار در کانادا) اجرا شده است. «بهاران آبیدر» نیز که نام آلبومی است با آواز شهرام ناظری و بیژن کامکار که آهنگسازی آن را هوشنگ کامکار بر عهده داشته و در سال ۱۳۶۵ برای اولین بار منتشر شده و به همراه آثار دیگری چون کنسرتینو برای کمانچه، کنسرتینو برای سنتور و ... توسط ارکسترهای معروف جهان به اجرا درآمده است.. سمفونی مولانا نیز توسط ارکستر سمفونی جوانان شهر دوسلدورف آلمان اجرا شده است. همچنین تعدادی از آثار او توسط گروه «ژاو» به سرپرستی «سیاوش کامکار» اجرا شده است؛ اما او را میتوان از معدود آهنگسازانِ کلاسیکی دانست که آثارش چندین بار در سالنِ معتبری چون «آلبرت هال لندن» نیز اجرا شده است. بختی که نصیبِ کمتر آهنگسازی در ایران شده است.
منبع:
اختصاصی موسیقی ما
تاریخ انتشار : دوشنبه 18 آذر 1398 - 08:05
افزودن یک دیدگاه جدید