موسيقي ما - جلسه نقد و بررسی آلبوم «سر هزار ساله» کاری از گروه موسیقی «بال وشان» با آهنگسازی کیوان کیانیان و خوانندگی سالار عقیلی، روز دوشنبه پنجم مرداد ماه پس از گذشت حدود سه ماه از انتشار آن، در شهر کتاب فرشته برگزار شد. عقيلي خودش درباره‌ي اين اثر مي‌گويد: «کارهایی که در این آلبوم خواندم بسیار سخت بود، چرا که بر اساس پرده‌بندی تنبور و موسیقی مقامی بود. وقتی برای اولین‌بار این آلبوم را برایم فرستادند تا گوش کنم، باورم نمی‌شد که این آوازها را خوانده‌ام. چراکه موسیقی مقامی به ‌گونه‌ای است که باید از بچگی با این مقام‌ها بزرگ شد تا بتوان به خوبی از عهده آن برآمد.»

عقيلی تاكنون اثری بر اساس موسيقي تنبور و محلی نخوانده و این اولین تجربه او در این زمینه است. به همین دلیل شايد مخاطبان اصلاً صدای او را در اين اثر نشناسند چراکه او برای خواندن اين اثر از لحن و حال و هوای ديگری استفاده كرده تا به موسيقی مقامی نزديك شود. او در جواب اینکه نمی‌ترسید این تجربه جدید باعث ریزش مخاطبانش شود گفت: «اتفاقا وقتی اثر را شنیدم فکر کردم مخاطبان بیشتری هم پیدا خواهم کرد. من حدود 25 سال است که بین مردم هستم و سلیقه آنها را می‌شناسم. می‌دانستم این اثر بین مردم می‌گیرد و همان هم شد. طبق گفته آقای حسین‌خانی در هفته اول آلبوم فروش خیلی خوبی داشته است. من همیشه برای خواندن آثارم با همسرم مشورت می‌کنم چون بهترین مخاطب من است. مثلا من قصد نداشتم آلبوم «یار مست» را بخوانم چون احساس می‌کردم تمام آلبوم شبیه هم است اما با اصرار ایشان خواندم و آلبوم موفقی هم شد. در مورد آلبوم «سر هزار ساله» هم همینطور بود.»

خواننده «یاد باد» در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره فراگیری آثارش و اینکه کودکان هم برخی قطعات او را دوست دارند گفت: «از نظر من تعالی در هنر یعنی بتوانید یک کودک را هم با موسیقی خود همراه کنید. برخی از قطعاتی که من خوانده‌ام مثل «خوشه‌چین» یا «وطنم وطنم» را بچه‌های کوچک هم می‌خوانند که برای من افتخار است و این یعنی به هدفم رسیده‌ام. چراکه آنچه ما از موسیقی می‌خواهیم این است که مردم را به موسیقی فاخر و جدی دعوت کنیم تا سلیقه مردم رو به افول نرود. خواننده‌هایی که در موسیقی فعالیت می‌کنیم، چهار، پنج نفر بیشتر نیستیم در صورتیکه باید صد خواننده در سن و سال من داشتیم تا موسیقی ما گلستان می‌شد. اما کار کردن در موسیقی سنتی ایران کار بسیار دشواری است. یکی از دلایلی که بیشتر خواننده‌ها به سمت موسیقی پاپ گرایش پیدا می‌کنند عدم آشنایی آنها با ادبیات فارسی است. وقتی این شناخت وجود نداشته باشد گرایش خواننده به سمت موسیقی پاپ که برای مردم آسان فهم‌تر است متمایل می‌شود.»

او ادامه داد: «البته منظور ما این نیست که موسیقی اصیل باید تا این حد فراگیر شود، در گذشته هم این نوع موسیقی برای دربار پادشاهان بود که بعد از آن به آدم‌های متمول و ثروتمند کشیده شد و تازه بعد از آن بین مردم عام آمد. من موسیقی پاپ را کتمان نمی‌کنم و اتفاقاً چند خواننده را هم به شدت دوست دارم و این موسیقی را هم دنبال می‌کنم اما ما نباید انتظار داشته باشیم که 90 درصد مردم موسیقی اصیل گوش کنند. تزریق در موسیقی اصیل ایرانی باید مویرگی باشد و یک شبه نمی‌توان همه را علاقه‌مند به موسیقی اصیل کرد.»

این خواننده موسیقی سنتی ضمن اشاره به وجه تمایز موسیقی پاپ و موسیقی سنتی گفت: «ما در موسیقی اصیل درجه‌بندی داریم اما در موسیقی پاپ نداریم و مردم از هر نوع موسیقی پاپ استقبال می‌کنند اما در موسیقی اصیل مردم خواننده را انتخاب می‌کنند. درست است که شنیدن موسیقی اصیل بسیار لذت‌بخش است اما شاید برخی از مخاطبان عام این برداشت را داشته باشند که همه موسیقی سنتی و همه اجراهای زنده آن گریه‌آور است.»

او ادامه داد: «در تلویزیون ما نه ساز نشان داده می‌شود و نه کنسرت. با این وضعیت چطور می‌توان انتظار داشت که مردم به سمت موسیقی سنتی جذب شوند؟ در حال حاضر تنها گزینه مردم ماهواره‌ها هستند که در آنها هم معمولا سازها یا کنسرت‌های اصیل ایرانی به‌ندرت پخش می‌شود در نتیجه جوان هم بیشتر جذب سازهای غربی و پاپ می‌شود. اگر در تلویزیون خودمان به آن پرداخته شود، آن هنگام است که مخاطب قدرت انتخاب پیدا می‌کند. باید اول خوراک را به مردم نشان دهیم بعد از آنها بخواهیم که انتخاب کنند.»

سالار عقیلی در پایان صحبت‌های خود گفت: «سی‌دی از من منتشر شده تحت عنوان «سالارخوانی‌ها» که از همین جا اعلام می‌کنم این کار غیرقانونی است و نمی‌دانم کجا و چه شرکتی همه تک ترک‌های من را در قالب یک سی‌دی عرضه کرده و با این نام به فروش می‌رساند. شرایط امروز موسیقی از منظر اقتصادی بسیار بد شده. آن زمان که ما شرع به خوانندگی کردیم کسی نبود اما الان دست زیاد شده و شاید اگر سالار عقیلی کارش را در سال 94 آغاز می‌کرد اصلاً مطرح نمی‌شد.»
 

• خواستیم با بهره‌گیری از محبوبیت سالار عقیلی، گوش مردم را با موسیقی مقامی آشنا کنیم

کیوان کیانیان آهنگساز اثر در ادامه درباره این آلبوم 9 قطعه‌ای گفت: «ضبط «سر هزار ساله» دو سال پيش به پايان رسيد و سال گذشته تمامی مجوزهايش برای نشر را دريافت كرد اما با توجه به ديگر آثاری كه سالار عقيلي در دست انتشار داشت، شركت «ايران‌گام» ترجيح داد تا اين آلبوم را دیرتر منتشر كند. اين آلبوم دو مجموعه است كه می‌خواستیم هر دو را با هم منتشر کنیم اما به دلیل مشغله‌های آقای عقیلی، انتشار مجموعه دوم به تعویق افتاد. آلبوم دوم تقریبا آماده است و هم‌اكنون در مرحله میکس قرار دارد و بعد از توسط شرکت ایران گام منتشر خواهد شد.»

او ادامه داد: «این آلبوم صرفا موسیقی مقامی نیست، آلبوم تنبور هم نیست و تنها بر اساس مقامات تنبور نوشته شده است. در واقع، تنبور ساز اصلی ما است و در كنار آن از چند ساز ديگر از جمله كمانچه و عود همچنين سازهای كوبه‌ای نيز برای زيبايی بيشتر قطعات بهره گرفته‌ايم. من اصراری به اجرای اصل مقامات نداشتم و تلفيقی انجام دادم تا به موسيقی تنبور كرمانشاه نزديك شود. هدف من این بود که برداشتی آزاد از موسیقی مقامی داشته باشم و آن را به‌گونه‌ای ارائه دهم که بتوانم طیف بیشتری از مخاطبان را برای شنیدن این کار ترغیب کنم.»

کيانيان درباره انتخاب سالار عقيلی به عنوان خواننده اين اثر گفت: «پيش از ايشان چند خواننده ديگر برای خواندن انتخاب شده بودند و تست‌هايی نيز ازآنها گرفتيم كه به نظرم نتيجه، چندان مطلوب نبود؛ اما آقای نويد دهقان از نوازندگان اين اثر است، آقای عقیلی را پيشنهاد دادند. علاوه بر توانایی صدای آقای سالار عقیلی، علت دیگری که دوست داشتم با او همکاری کنم این بود که طیف گسترده‌ای از جامعه صدای سالار عقیلی را دوست دارند و خواستم با بهره‌گیری از پتانسیل چهره او، گوش مردم را با این نوع موسیقی آشنا کنم.»
 

• حسین‌خانی: حتی هزینه چاپ آلبوم‌های موسیقی هم برنمی‌گردد

در ادامه این نشست صدرالدین حسین‌خانی مدیر موسسه ایران‌گام و تهیه‌کننده آلبوم «سر هزار ساله» با اشاره به تعطیلی بسیاری از فروشگاه‌های موسیقی و سختی‌های نشر گفت: «بسیاری از فروشگاه‌های موسیقی امروز تعطیل شدند و تغییر کاربری دادند و متأسفانه مردم هم در این زمینه دخیل هستند چرا که کمتر حاضر می‌شوند برای خواننده مورد علاقه‌شان هزینه کنند خواهش من از مردم این است که از موسیقیدان‌ها و خواننده‌های مورد علاقه‌شان حمایت کنند تا ما بتوانیم کارمان را ادامه دهیم.»

حسین‌خانی افزود: «در خیلی از کارهایی که منتشر می‌کنیم، حتی هزینه چاپ آن را هم در نمی‌آوریم! کارهایی مثل همین آلبوم و آلبوم‌های همایون شجریان شرکت ما و درعین حال بازار را نجات می‌دهند. ما در گذشته از خیلی از خواننده‌های گمنام و بی‌نام و نشان حمایت کردیم اما در حال حاضر به دلیل شرایط امروز بازار این امکان وجود ندارد. در زمینه موسیقی پاپ وضعیت به مراتب بدتر است و موسیقی‌های اصیل به خاطر فرهنگ خریدارانش کمی وضعیت بهتری دارند. مردم حتی حاضر نیستند سه هزار تومان بابت خرید یک سکار وَلتی بپردازند و ترجیح می‌دهند کار را دانلود کنند. متأسفانه در این زمینه فرهنگ‌سازی انجام نشده است.»

این تهیه‌کننده در انتهای جلسه درباره تور کنسرت‌های این آلبوم گفت: «در تهران یک‌سری مشکلات وجود داشت که به همین دلیل آقای عقیلی قبول نکرد در تهران روی صحنه رود اما برنامه‌هایی در تعدادی از شهرستان‌ها خواهیم داشت و بعد از مهر ماه در برخی از شهرستان‌ها روی صحنه خواهیم رفت.»