موسیقی ما – نوزدهم اسفندماه برابر با دهم مارس روز جهانی «نی انبان» است. پیشنهاد ثبت این روز در سال 2012 و از سوی انجمن جهانی نی انبان که در کشور انگلستان استقرار دارد، و از سال 1986 فعالیت می کند، مطرح شد. دلیل چنین پیشنهادی هم بهره گیری کشورهای مختلف جهان نظیر ایران، انگلیس، سوئد، یونان، بحرین، تونس، مراکش، چین و ترکیه و... از گونه های مختلف این ساز بادی است. قدمت نی انبان در کشور ایران به قرن ها قبل باز می گردد. پس از اسلام نویسندگانی نظیر «عبدالقادر مراغه ای» و «صفی الدین ارموی» در کتب خود از این ساز سخن به میان آورده اند.

اما امسال روز جهانی نی انبان با اتفاق متفاوتی همراه شد. «محسن شریفیان»که از چهره های بین المللی این ساز به شمار می رود مسابقه عکسی با عنوان «نی انبان» ایرانی را آغاز کرد. نحوه شرکت در مسابقه هم اینگونه بود که علاقه مندان عکس های خود با این ساز را از طریق هشتگ iranianbagpipe# منتشر می کردند. به برندگانی هم که براساس نظر هیئت داوران انتخاب شوند جوایزی تعلق خواهد گرفت.

شیریفیان همچنین در یک اقدام زیبا چمع بزرگی از نوازان بوشهری را در عمارت ادریس بندر بوشهر گرد هم آورد تا فیلم و عکسی به یادگار بگیرند. انجمن جهانى نى انبان نيز در صفحه ى رسمى خود اقدام محسن شريفيان را رويداد برجسته امروز ناميده است. اين سايت آورده است: رویدادهای زیادی برای این روز در سرتاسر جهان برنامه ریزی شده است از بلاروس و امریکا تا آلمان ، مجارستان ، انگلستان و کانادا. اما  رویداد برجسته امروز به محسن شریفیان تعلق میگیرد. وی علارغم مخالفت های موجود گردهمایی را با تعداد زیادی نی انبان نوازان بوشهری ترتيب داده است.

روز جهانی و مسابقه عکس نی انبان ایرانی بهانه خوبی بود تا به سراغ محسن شریفیان برویم و با او درباره این ساز گفتگویی داشته باشیم:
 

• یک سوال مهم برای خود من این است که چرا انجمن جهانی نی انبان در کشور انگلستان قرار دارد؟

نی انبان در کشورهای مختلف وجود دارد و نمی خواهیم این ادعا را داشته باشیم که صرفا مختص منطقه ما است. اما آن کشور امکانات تبلیغاتی بیشتری دارد و روی معرفی نی انبان خودشان بیشتر از ما کار کرده اند. مردم زیادی در دنیا، نی انبان را به نام انگلستان و اسکاتلند می شناسند. آنها روی ارتقا و معرفی این ساز کار کرده اند و به همین دلیل می توانند تاریخی را برای روز جهانی معرفی کنند. من برای نواختن نی انبان همیشه مشکل دارم و چگونه می توانم مراسمی برای روز جهانی این ساز در بوشهر برگزار کنم؟ چاره ای نداریم جز تبعیت از روز جهانی که توسط یک کشور دیگر ثبت شده است.
 

• شما هم جزو تصمیم گیرندگان برای ثبت روز جهانی نی انبان بودید؟

سه سال است که در حال تلاش هستیم تا این روز بین نوازندگان فراگیر شود و اتحاد بین المللی داشته باشیم.  نکته این است که یک روز نزدیک به بهار را انتخاب کردند و همین مساله باعث شد که من و دیگران هیچ اعتراضی به انتخاب انجمن جهانی نی انبان نداشته باشیم. همه ما در حوزه موسیقی کار می کنیم و اختلاف نظری درباره این تصمیم نداشتیم. ما هم روز دهم مارس را پذیرفته ایم و روی آن کار می کنیم و با کشورهای دیگر نظیر یونان هم برای این روز ارتباط داریم و پیگیر فعالیت های همدیگر هستیم. اگر هم به سایت انجمن جهانی نی انبان مراجعه کنید می بینید که فعالیت های اینستاگرامی ما را هم پوشش می دهند.
 

• البته ایام منتهی به این روز طی سال های گذشته در کشور ما بی حاشیه هم نبوده و سال گذشته یکی از کنسرت های شما هم لغو شد.

این موضوع ارتباطی به روز جهانی نی انبان نداشت. اما به دلیل اینکه این روز با هفته ملی و روز بوشهر تقارن داشت و همین مساله باعث شد که روز جهانی نی انبان هم تحت الشعاع قرار گیرد.
 

• کمی در مورد مسابقه عکس اینستاگرامی که برای امسال ترتیب دادید صحبت کنید و اینکه طرح آن از کجا شکل گرفت؟

اگر دقت کنید من عنوان نی انبان ایرانی را انتخاب کردم. به این فکر افتادم که در این زمان فعلی، کشور ما دچار مسائل و مشکلات مختلف است و شاید هیچ ارگان و نهاد رسمی به حرف من توجه نکند. ناگفته نماند که حرف و نظرات خودم را به گوش مقامات ارشاد رسانده ام و به آنها هشدار دادم. گفتم که یک زمان از نام خلیج فارس غافل شدیم و گذشتیم و الان نمی توانیم این موضوع را به نفع خودمان جمع کنیم. آنها پول و قدرت دارند و این نام را به شکل جعلی بیان کردند. در حوزه موسیقی هم همین اتفاق در حال رخ دادن بود و من در کشورهای حاشیه خلیج فارس این موضوع را احساس می کردم. راهی جز این نبود که خودم به شخصه اقدام و مردم را آگاه کنم. مردم هم از این مسابقه و حرکت استقبال بسیار خوبی داشتند و تا کنون عکس ها، مجموعا بیش از پنجاه هزار لایک دریافت کرده اند. نی انبان نسبت به سایر سازها کمتر شناخته شده و سعی کردم بدون هرگونه حمایتی این کار را انجام دهم. همچنین با حمایت دوستان تلاش کردم عکسی را منتشر کنم که داستان جداگانه ای دارد.
 

• در مورد این عکس می توانید بیشتر توضیح دهید؟

نوازندگان نی انبان را از نقاط مختلف در عمارت «ادریس» بوشهر گرد هم آوردیم و همه آنها در یک قاب عکس قرار گرفتند. قصد داشتیم که تاریخ ساز برای آیندگان باشیم و این نشان می دهد که نی انبان در کشور ما علاقه مندان زیادی دارد. اگر تمامی نوازنده های این ساز از کشورهای حاشیه خلیج فارس جمع شوند، معادل افراد حاضر در این عکس نخواهند شد. اتفاقا همه آنها هم اصالت ایرانی دارند. هنوز هم آنها به ساز ما «حبان» می گویند که در اصل همان انبان ایرانی است و تمامی فعالان این ساز همگی ایرانی تبار هستند. برخی شیطنت می کنند و می گویند که این ساز عربی است در حالی که حقیقتا اینگونه نیست. ببینید اگر ما این ساز را معرفی نکنیم خیانت کرده ایم. اگر کسی مثل محسن شریفیان که در این حوزه فعالیت دارد سکوت کند، خیانت محض به فرهنگش است. من و تمامی کسانی که در این عکس و فیلم حضور دارند همگی عاشقانه کار کردند. متاسفانه با وجود عدم حمایت از ما، برخی قصد داشتند که مانع هم بشوند. نهایتا به عمارت ادریس رفتیم و این عکس که پر از حرف است را به ثبت رساندیم.
 

• خودتان به دنبال حمایت و جذب بودجه برای این حرکت رفتید یا اینکه پیگیری شما بی نتیجه بود؟

به دنبال حمایت نبودم، فقط خواستم که مانع نشوند. با رییس سازمان میراث فرهنگی و مسئولین وزارت ارشاد صحبت کردم اما حمایتی صورت نگرفت. نوازندگان نی انبان از نقاط دور استان آمده اند و با عشق عکس گرفته اند و در این حرکت شرکت کرده اند. فردی را داشتیم که پاهایش مشکل داشت اما جلوی دوربین حضور پیدا کرد و فقط به دلیل علاقه بود.
 

• در بین عکس هایی که روی صفحه خودتان از این مسابقه به اشتراک گذاشتید، تصویر چند خانم هم دیدم که با نی انبان عکس داشتند. بانوان هم در زمینه نوازندگی این ساز فعالیت می کنند؟

نواختن این ساز توسط خانم ها مرسوم نبوده ولی طی این سالها با توجه به فعالیت دوستان، آنها هم علاقه مند شدند. دختر من هم نوازنده این ساز است و حضور بانوان در این زمینه را نمی توان کتمان کرد. فکر می کنم حدودا ده نوازنده بانو در زمینه این ساز فعالیت دارند.
 

• نکته جالب دیگر در عکس های این بود که تعداد نوازندگان کودک و خردسال هم ظاهرا زیاد است.

طی چند سال اخیر تلاش های همه نوازنده ها باعث شده که این ساز بیشتر مطرح شود. ما موفق شدیم که نسل جدیدی از موسیقی بوشهر را تربیت کنیم. نسل جدید موسیقی بوشهر هم اکنون فعالیت می کند و نسل آینده هم در راه است. فقط توانستم برخی از عکس ها را در صفحه اینستاگرام خودم به اشتراک بگذارم و با مشاهده سایر عکس ها متوجه میزان علاقه افراد کم سن به این ساز و موسیقی بوشهر می شوید. علاقه نوجوانان به موسیقی محلی یکی از دستاوردهای بزرگ ما است و طرفدار جدی این ساز هستند. ما با آثاری نظیر«دینگومارو» توانستیم باز هم طیف دیگری از جوانان را به این ساز و موسیقی دعوت کنیم. من خودم برای معرفی موسیقی بوشهر چندین جلد کتاب نوشتم و در همایش های بین المللی شرکت کردم. همین مساله باعث می شود که جامعه نسبت به این موسیقی نگاه جدی تری داشته باشد. البته در این راه از مخالفانمان هم تشکر می کنم.
 

• چرا؟

آنها باعث شدند که ما بیشتر دیده شویم. محسن شریفیان لطمه های زیادی خورده و مدتها است که برنامه های او در نقاط مختلف ایران لغو می شود. ولی ما سعی می کنیم در همین محدودیت ها کار کنیم. مسابقه اینستاگرامی و آن عکس دسته جمعی نوازنده های نی انبان نمونه همین فعالیت در محدودیت ها است. شاید اگر وضعیت و شرایط ما خوب بود اصلا فکر این موضوع هم به ذهن من خطور نمی کرد.
 

• با توجه به این فعالیت ها و استقبال خوب مخاطبان، فکر می کنید که بتوانیم بالاخره روزی را به عنوان نی انبان ایرانی به ثبت برسانیم؟

این توقع زیادی است زیرا سازهای زیادی در ایران وجود دارند که شایسته ثبت در تقویم هستند. من دوست دارم که چنین اتفاقی رخ دهد ولی فعلا طرح اصلی من این نیست. همین که روز جهانی برای این ساز وجود دارد خوب است. سازهای کمی در دنیا هستند که یک روز به خصوص در تقویم داشته باشند و چنین اتفاقی به دلیل پاپیولار بودن نی انبان است. اما با توجه به مشکلات موجود فعلا در زمینه معرفی بیشتر این ساز فعالیت خواهم کرد و به دنبال ثبت آن در تقویم نیستم.
 

• برندگان این مسابقه چگونه مشخص خواهند شد؟

از سه داور خیلی مطرح استفاده کردیم. «سعید عبداللهی» یکی از اعضای هیئت داوران است که در زمینه موسیقی و عکاسی این حوزه تجربه زیادی دارد. «ساعد نیک ذات» به عنوان یک چهره  تحصیلکرده این حوزه، وظیفه داوری مسابقه های مختلف را بر عهده داشته است. «کریم فایقیان» هم یکی دیگر از داوران است که دستی هم در دنیای موسیقی دارد. او کتابی هم با عکس های موزیسین ها منتشر کرده و در حوزه عکاسی دارای جوایز مختلفی است. برندگان اصلی بر مبنای نظرات این دوستان است و برندگانی هم بر اساس تعداد لایک ها و نظر مخاطبان خواهیم داشت. عکس های زیادی هست که هنوز موفق نشده ایم آنها را منتشر کنیم زیرا ناچار بودم که هر دقیقه یک عکس را به اشتراک بگذارم.
 

• برنده ها چه زمانی مشخص خواهند شد؟

نوزده اسفند روز جهانی نی انبان است و روز بیستم برنده های مسابقه اعلام می شوند.
 

• و کلام آخر؟

 در وضعیت کنونی به این نتیجه رسیده ام که نمی توان به انتظار مسئولین فرهنگی و دولت ماند. گاهی اوقات باید با تمام سختی ها خودمان پیش برویم. اگر منتظر درست شدن وضعیت بمانیم، می بازیم. این انتظار و امید زیاد برای ما خوب نیست. من به عنوان یک موزیسین که با سختی های زیادی دست و پنجه نرم می کنم، متوجه شده ام که این امید واهی نسبت حل یک مساله خوب نیست. ما هم نمی توانیم فقط امیدوار باشیم و باید کار کنیم. این مهمترین پیام مسابقه اینستاگرامی و آن عکس نوازندگان نی انبان است. نمی شود که بایستیم تا ببینیم چه کسی کمک خواهد کرد.