موسیقی ما – حضورش اتفاق بزرگی برای موسیقی ایران است و ماجرا زمانی جذاب‌تر می شود که پشت پرده حضورش در ایران بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد.

«عالم قاسیم اوف» از خواننده‌های شهیر آذربایجان است که در اقصی نقاط دنیا به اجرای برنامه پرداخته است. کلکسیونی از افتخارات و جایزه‌ها را در آرشیو‌اش دارد و چند باری هم در ایران به اجرای برنامه پرداخته است. زمینه‌سازی برای حضورش در قالب خواننده در کنار «ارکستر بادی تهران» از مدت‌ها قبل انجام شده بود مکاتبات انجام شد و پیگیری‌های «سینا ذکایی» (سرپرست ارکستر بادی تهران) باعث شد که این اتفاق آرام آرام به مرحله عملی شدن نزدیک تر شود.

کنسرتی که همه برنامه‌ریزی‌هایش برای برگزاری در برج میلاد صورت گرفته بود ولی برخی اتفاقات باعث شد به تالار وحدت نقل مکان کند و البته کنسرت تا آستانه لغو نیز پیش رفت ولی تلاش های «سینا ذکایی» و البته تهیه‌کننده‌ها و مجریان طرح این کنسرت باعث شد سرانجام برگزاری این برنامه در تالار وحدت برای سه شب (21، 22، و 23 دی ماه) محقق شود.

پس از نشست خبری پر سر و صدای این کنسرت که صحبت های «عالم قاسم اف» در آن به شدت خبر ساز شد و به راس اخبار هنری کشور رفت، با حضور در محل تمرین این خواننده، گفتگوی اختصاصی و ویژه‌ای را با وی ترتیب داده ایم که در ادامه آنرا می‌خوانید.

گفتنی ست «فرقانه قاسم اوف» (دختر عالم قاسم اف) نیز در این گفتگو حضور داشت و به سوالاتی پاسخ داد.
 

• * سوال اول من در این باره است که شما به هر حال یک خواننده مقامی هستید و هماهنگی صدا و نوع خوانش شما با ارکستری بادی و نوع تنظیمی که برای آثار مورد نظر در نظر گرفته شده، کمی پیچیده و سخت است. این کار شما را سخت نمی کند؟

عالم: این قبیل اجراها معمولا لحن و مهر و امضای خاص خودش را دارد.در ابتدا و وقتی این پیشنهاد به ما شد برای خود ما هم کمی سوال بود که آیا این موضوع قابلیت اجرایی شدن دارد؟ بررسی کردیم و بعد از حضور در سر تمرینات گروه بادی تهران، بیش از هر چیز دیگری، انگیزه این جوانان به شدت برای من قابل احترام بود و اینکه آنها برای این برنامه واقعا وقت و انرژی زیادی را صرف کرده بودند. بعد نوع تنظیم ها و سازبندی ها را که متوجه شدیم دیدم کار یک کار قدرتمند است که تفکری غنی پشت آن است. آنجا بود که دیگر به این نتیجه رسیدم که این برنامه یک برنامه عادی نیست و تجربه ای جدید هم می تواند باشد.
 

• * نبود سازهای سنتی موسیقی آذری در این سازبندی آیا روی لحن و خروجی نهایی صدایی که استخراج و نشر پیدا می کند تاثیری ندارد؟ به هر حال مولفه های خاص موسیقی آذری در سازهای مختص به خودش است و لحن و صدایی که موسیقی اش دارد.

عالم: البته ما با خودمان یک نوازنده تار آورده ایم که در بخش هایی از برنامه همراهی مان می کند. ملودی های پرخاطره آثار کلاسیک موسیقی آذری تنظیمی جدید به خود گرفته اند و فضا به اندازه کافی پر هیجان هست. به نظرم باید منتظر اتفاقاتی جدید در این حوزه باشیم که این جوانان به خوبی از پس اش بر آمده اند.
 

• * شما در ابتدای آغاز به کارتان در کشور آذربایجان با برخی هجمه ها از سوی منتقدان موسیقی کشورتان رو به رو شدید و در مقاله هایی که من در سایت های آذری خواندم ظاهرا این منتقدین در سالهای ابتدایی آغاز به کار شما، به شدت به نوع خواندن شما ایراد گرفته بودند و حتی شما متهم به «فالش خواندن» شده بودید. درباره آن سالها و آن انتقاد ها کمی صحبت می کنید؟

عالم: متاسفانه در اوایل آغاز به کار من فضای موسیقی در کشور ما به شدت تحت انحصار برخی اساتید بود و ظهور هر استعداد جدیدی به شدت مورد سرکوب قرار می گرفت. این انتقادها دو وجه داشت. یکی نگاه کارشناسانه بود که به بخش هایی از کار من ایراد وارد می کرد و به هر حال من نقدها را می خواندم و از آنها به صورت صحیح استفاده می کردم. اما بخشی دیگر نیز برای تخریب من از سوی برخی افراد صورت می گرفت و مردم نیز تحت تاثیر این صحبت ها انتقاداتی را به سمت من روانه می کردند که حرفه ای نبود و فقط برخی جریان ها باعث آن اتفاقات شده بود. من راه خودم را رفتم و به هر دو گروه احترام گذاشتم. اما خوشحالم که موسیقی در کشور من به سمتی رفته که هر روز جوانان بی شماری را می بینیم که به عنوان پدیده ظهور می کنند و مورد حمایت قرار می گیرند. این برای من خیلی مهم است.
 

• * خانم «قاسم اف»، کمی درباره روند ورودتان به دنیای موسیقی و خوانندگی صحبت می کنید؟ آیا فقط حضور پدر باعث این موضوع شد و تحت آموزش ایشان بودید یا نه این کلاسها بیشتر و آکادمیک تر بود؟

فرقانه: من از پنج سالگی یادم هست که پدرم تار می زد و من می خواندم. از همان زمان ها من آموزش دیدم و به مرور به کلاسهای موسیقی معتبری هم رفتم. به مرور بیشتر و بیشتر علاقمند شدم و قطعا حضور پدرم برای من وزنه ای بود که توانستم خیلی زود به خودشناسی برسم.
 

• * شما در جریان برخی ممنوعیت ها برای خانم ها خواننده در ایران هستید؟

فرقانه: من در فستیوال های جهانی زیادی دیده ایم که خانم های ایرانی به اجرای برنامه می پردازند و تا حد زیادی برخی اوقات می بینم که چقدر کارشان خوب است. در مورد ممنوعیتی که شما می گوئید اطلاعات زیادی ندارم ولی استعدادهای فراوانی را دیده ام که در ایران می خوانند و کارشان هم خوب است. یکی از افتخارات من حضور در کلاسهای موسیقی بانو «هنگامه اخوان» است که پدرم باعث شد در این کلاسها حضور داشته باشم.

عالم: من دخترم را زمانی که سن زیادی هم نداشت به کلاس‌های آواز خانم اخوان در ایران معرفی کردم و ایشان هم با بزرگواری چیزهای زیادی را به دخترم آموخت.
 

• * اگر قرار باشد قضاوتی درباره نوع آموزش موسیقی در ایران و آذربایجان داشته باشید، این مقایسه به چه صورت است؟

عالم: موسیقی زبان مشترک همه ملت هاست. نکته حائز اهمیت برای من برای این سوال شما این است که در کشور من مدارس و آموزشگاه های زیادی از سوی دولت برای آموزش موسیقی دایر شده و به مرور هم در حال گسترش است و کمتر شاهد کلاسهای خصوصی هستیم. چون دولت حمایتی اکید و قوی از موسیقی دارد و ترویج اش را به شدت برای جامعه آذربایجان مهم و مفید می داند. اما در ایران آن گونه که من شنیده ام نیست و دقیقا برعکس است. کلاسهای خصوصی بیشتر و حمایت کمتر دولت.

فرقانه: من در برخی فستیوال ها که در مارسی و بلژیک بودم شاهد این موضوع بودم که بسیاری از هنرمندان ایرانی به صورت شخصی به این برنامه ها آمده بودند و برایم کمی عجیب بود.
 

• * خانم «قاسم اف»، شما بیشتر در برنامه‌های انفرادی شرکت می کنید یا ترجیح تان این است که بیشتر با پدر روی صحنه حاضر شوید؟

فرقانه: می توانم بگویم هر دو. من در اجراهای آمریکا و مکزیکو سیتی و کانادا با پدر بودم و در فستیوال های مارسی و بلژیک و سوئیس به تنهایی حضور داشتم. به هر حال بستگی به شرایط و نوع برنامه ها دارد.

عالم: دخترم شخصیتی مستقل است و در مه این سال‌ها هم این موضوع به وضوح نمایان شده. حالا در شرایط مختلف این روند متغیر می شود.
 

• * تا چه حدی درباره موسیقی ایران و اساتید و بزرگانش شناخت دارید؟

عالم: احترام ویژه ای برای بزرگان موسیقی ایران قائل هستم. اعتقاد دارم ایران قابلیت های زیادی برای اشاعه فرهنگ و تاریخ اش، از طریق موسیقی به جهان دارد.
 

• * به عنوان سوال آخر. اگر قرار باشد خیلی صریح درباره ارکستر بادی تهران و میزان پتانسیل های آن سخن بگوئید،‌ چه نظری درباره این ارکستر دارید؟

عالم: مهم ترین نکته درباره آنها، میزان انرژی و استعداد بالایشان است. «سینا» (ذکایی) با تمام وجودش برای این کنسرت تلاش می کند و من به عینه می بینم. برخی کمبودها و امکانات سخت افزاری را می بینم ولی واقعا انرژی بالا و حس خوب این جوانان باعث می شود این کمبودها را نادیده بگیریم. آنها قطعا می توانند در جغرافیای جهانی حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشند و افتخارات بزرگی برای ایران کسب کنند. به شدت در پی برگزاری برنامه و برگزاری تور کنسرت با آنها در آمریکا و اروپا هستم. امیدوارم شرایط اش فراهم شود.

فرقانه:‌ ارکستر بادی تهران و «سینا» و بقیه دست اندرکاران اش به طرز عجیبی برای این کنسرت انرژی دارند. من خودم سر تمرین ها این انرژی و حس خوب را می بینم. ولی به نظرم آنها یک ایراد بزرگ دارند و آن هم این است که باید گستره کاری شان را هر چه زودتر از مرزهای ایران فراتر ببرند. آنها استعداد و هوش اش را دارند.