«محمد یگانه» نوازنده دوتار و هنرمند خراسانی تا به امروز تلاش کرده راه پدرش، استاد «محمدحسین یگانه» را در حفظ و ترویج موسیقی مقامی ادامه دهد. در این میان ۴۵‌سال از عمرش را با وجود تمام ناملایمتی‌ها صرف آموزش موسیقی مقامی کرده و همچنان نیز در این مسیر باقی‌مانده‌ است. این هنرمند عشقش به موسیقی را دلیلی برای ماندن در این مسیر می‌داند و می‌گوید هیچ‌وقت از آموزش موسیقی خسته نمی‌شود.
 

• شما بر تمام زیر مجموعه‌های موسیقی مقامی مثل نوازندگی، ساختن ساز و تدریس اشراف دارید، چطور یک هنرمند می‌تواند بر روی تمام این حوزه‌ها تمرکز داشته باشد؟

موسیقی مقامی در ٣نسل از خانواده یگانه چه در بحث ساخت ساز، چه خواندن و روایتگری مرسوم بوده‌ است. من نیز از کودکی با صدای دوتار بزرگ شدم و همه این مباحث را از پدرم یاد گرفتم. حال تمام این آموزش‌ها را به شاگردانم منتقل می‌کنم. در واقع در طول این سال‌ها کاری را که وزارت ارشاد باید انجام می‌داد، من بدون هیچ حمایتی انجام دادم.
 

• به کدام یک از این زیر مجموعه‌ها علاقه بیشتری دارید؟

روایت‌گویی را بیشتر از باقی قسمت‌ها دوست دارم. اصولا روایت شاهنامه متعلق به دو‌تار شمال خراسان است. اما متأسفانه مسئولان ما روایت‌گویی را درک نمی‌کنند، درحالی که این روایت‌گویی‌ها می‌تواند هدایت‌کننده‌ای برای جوانان باشد و وفاداری و انسانیت را به آن‌ها آموزش دهد. پدر من شاهنامه‌خوان بود و من بیش از ٣٠‌سال است که بر روی شاهنامه کار می‌کنم و شاهنامه‌خوانی در ذات من است اما می‌بینیم شهرام ناظری به مشهد می‌آید و نشان شاهنامه‌خوانی را برای ۴‌شعری که با ارکستر سمفونیک خوانده است، می‌گیرد. بعد‌از یگانه مشخص می‌شود ما چه خدمتی به موسیقی مقامی کرده‌ایم و چه تلاش‌هایی برای معرفی فردوسی به جوانان انجام داده‌ایم.

به عنوان یک هنرمند حمایت اداره فرهنگ و ارشاد را چطور می بینید؟
این روزها ارشاد ماهی ١۵٠هزار تومان به من که هنرمندی ملی هستم حقوق می‌دهد. به این ترتیب با گرانی‌های موجود، آموزشگاهم را تعطیل کردم. در طی این سال‌ها بارها به اداره ارشاد رفتم و درخواست کردم که با من قرارداد ببندند و به من کار بدهند، اما هیچ اتفاقی رخ نداد. وزارت ارشاد باید به فعالیت‌های فرهنگی و هنری بپردازد و تا هنرمندان زنده هستند از آن‌ها استفاده کند. اما متأسفانه وظیفه‌اش تنها به احترام گذاشتن به مرده‌ها و برگزاری بزرگداشت‌ بعد از مرگ هنرمندان محدود شده‌است. درحالی که به نظر من ارشاد باید شرایطی را فراهم کند تا مردم موسیقی مقامی را به صورت رایگان از هنرمندانی که هنوز هستند، فرا بگیرند.
 

• اجراهای جشنواره به چه صورت است، آیا از شما برای حضور در این برنامه‌ها دعوت می‌شود؟

این روزها جشنواره‌ها تنها برای گزارش‌های آماری برگزار می‌شوند و بعضی از داوران آن حتی به‌تازگی با موسیقی مقامی آشنا شده‌اند. از سال ١٣٧٠‌از من برای حضور در جشنواره‌ها دعوت نشد‌ه است در حالی که تا پیش از سال‌٧٠ گروه من در کل کشور نمونه بود.
 

• در مصاحبه‌ای خواندم که همسر شما اجازه فعالیت در حوزه موسیقی مقامی را به فرزندانتان نداده‌‌اند، علتش همین مشکلات مالی است؟

زمانی که همسرم وضعیت من را که ٣نسل را سینه به سینه آموزش دادم، یک هنرمند ملی هستم و اسم و رسمی دارم دید، به فرزندان اجازه ورود به این حرفه را نداد. به این ترتیب آن‌ها تنها نواختن را یاد گرفتند و موسیقی مقامی را به عنوان حرفه انتخاب نکردند.
 

• گرایش جوانان به سمت این ساز به چه صورت است؟ آیا نسل جدید موسیقی مقامی را می‌شناسند؟

این روزها گرایش به سمت موسیقی مقامی به خصوص بین ترک‌ها و کرمانج‌ها بیشتر شده‌ است. حتی شاگردی دارم که از زاهدان برای فراگیری ساز دوتار به مشهد می‌آید. همچنین جوانانی که سه‌تار یا گیتار می‌نواختند به موسیقی مقامی شمال خراسان گرایش پیدا کرده‌اند. چون این موسیقی یک دریاست و حس و حال متفاوتی دارد.
 

• پس شاگردانی دارید که موسیقی مقامی را حفظ کنند؟

پدر من ‌در سال‌١٣٧٠ در تالار اندیشه سازش را به من هدیه داد و به من وصیت کرد که آن را هیچ‌وقت زمین نگذارم، من نیز با عشقی که به موسیقی مقامی داشتم هیچ‌گاه سنگر را خالی نکردم و از آموزش‌دادن خسته نشدم. در این میان شاگردانی تربیت کردم و نهال‌هایی کاشتم و موسیقی مقامی را رونق می‌بخشند. که چندین سال دیگر به ثمر می‌نشینند


گفت‌وگو: شکیبا افخمی‌راد