موسیقی ما - «ما تلاش می کنیم خودمان را در یک اتاق شیشه‌ای قرار بدهیم که همه اصحاب رسانه خیلی شفاف و روشن بتوانند ما را رصد کنند.»
 
این جمله را «حمیدرضا نوربخش» -مدیر سی‌ویکمین جشنواره‌ی موسیقی فجر- در آیین رونمایی این مراسم گفت. همان عبارتی که این روزها در میان گزارش‌های مربوط به جشنواره زیاد دیده می‌شود و اهالی رسانه، مدام در پی پاسخ برای دست‌‌یافتن به هزینه‌ها و درآمدهایی هستند که سی‌ویکمین جشنواره‌ی موسیقی فجر با آن روبه‌رو بوده است.
 
این سوال زمانی پررنگ‌تر می‌شود که همچنان دو ماه بعد از گذشتِ این رخداد، تعدادی از کسانی که در این جشنواره همکاری کرده‌اند، نتوانسته‌اند دستمزدهای خود را دریافت کنند و از آن طرف، حاشیه‌های دیگری نیز گریبانِ جشنواره‌ای را گرفته که از ماه‌ها قبل از برگزاری محلِ حرف‌وحدیث‌های بسیاری بود. از قرارداد تعدادی از هنرمندان، مبلغی به عنوان مالیات و همچنین بیمه کسر شده که نارضایتی بسیاری از آنها را در پی داشته است.
 
اما بودجه‌ی جشنواره‌ای که سال گذشته با شمایلی متفاوت بعد از سه دهه برگزار شد و از آن طرف بیش از هر زمانِ دیگری موافقان و مخالفان خود را داشته، چه‌قدر بوده است؟ سهم اسپانسرهایی که در سال 94 برای اولین بار به این رویداد اضافه شده‌اند، چه بوده؟ و در این میان نقش بلیت‌فروشی که ادعا می‌شود رکورد فروش بلیت جشنوار‌ه‌های موسیقی را زده، چیست؟‌
 

• بودجه‌ی جشنواره‌ی موسیقی

«جشنواره‌ی موسیقی فجر مشکل بودجه دارد.» این مسأله ‌ای است که همه (منتقدان و موافقان و حتی مسئولان دولتی) به آن صحه می‌گذارند. با نگاهی اجمالی می‌توان به این نتیجه رسید که بودجه‌ی جشنواره‌ی موسیقی فجر در مقایسه با جشنواره‌ی فیلم و حتی تئاتر، رقمِ ناچیزی است و از آن بدتر اینکه، اصولاً «موسیقی»، هنری مطلوب برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیست. برای مثال «علی مرادخانی» پیش از آغاز جشنواره‌ی موسیقی به این مسأله اشاره کرد که: «مشکلات ما امسال در حوزه بودجه جشنواره موسیقی فجر است و ان‌شاءالله به زودی این مشکل برطرف شود.»
 
همان زمان «فرزاد طالبی» سرپرست وقت دفتر موسیقی نیز به این ماجرا اشاره کرد که «با توجه به اضافه شدن بخشِ جایزه، هزینه‌های جشنواره افزایش داشته و با کاستی‌هایی همراه است. سعی ما این است که میزان رقم بودجه پارسال جشنواره که چیزی حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان بود، در این دوره هم همین رقم باشد» و در این میان «حمیدرضا نوربخش» -مدیر سی‌ویکمین جشنواره‌ی موسیقی فجر- نیز در این باره گفت: «دولت در این زمینه بودجه چندانی را نمی‌تواند در اختیار ما قرار دهد و ما تقریباً از این که بودجه‌ای را بگیریم، دست شسته‌ایم. تا به امروز (این گفت‌وگو سی‌ام مهرماه 94 انجام شده) ریالی هم تخصیص داده نشده است. اگر به اندازه سال گذشته هم به ما بودجه بدهند، ما راضی خواهیم بود. بودجه کل جشنواره دوره قبل با بلیت‌فروشی حدود دو میلیارد و نیم می‌شد. ما امیدواریم بودجه امسال نیز به اندازه سال گذشته باشد.»
 

• بالاخره بودجه‌ی جشنواره چه میزان بود؟

با توجه به اینکه هنوز خبری از اتاق شیشه‌ای و گزارش مالی جشنواره نیست، می‌توان بر اساس داده‌ها، قضاوتی در این زمینه انجام داد. اما بنا بر آنچه «مهدی افضلی» گفته، بودجه‌ای که به جشنواره‌ی امسال اختصاص پیدا کرده، 200 میلیون تومان از سال گذشته کمتر و حدود یک میلیارد تومان بوده است؛ ولی آیا می‌توان این را بهانه‌ای مناسب برای عدم پرداختِ فعالان این عرصه (از هنرمندان تا مسئولان بخش‌های اجرایی) دانست؟ اولین کسی که می‌تواند به این سوالات پاسخ دهد، مدیر جشنواره است. به همین خاطر پیش از هر کس به سراغ او رفته‌ایم.
 
«نوربخش» درباره‌ی ارائه‌ی گزارش مالی از جشنواره و اتاق شیشه‌ای به سایت موسیقی ما، می‌گوید: «از آنجا که هنوز بخشی از کمک‌هایی که قرار بوده به جشنواره تعلق گیرد، اختصاص پیدا نکرده، طبیعی است که ما با تمام کسانی که درگیر این رخداد بوده‌اند، تسویه‌حساب نکرده‌ایم و همین گزارش مالی را به تعویق می‌اندازد؛ اما من ظرفِ مدت کوتاهی این گزارش را در اختیار رسانه‌ها قرار خواهم داد.» او در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید که تسویه‌ی کامل چه زمانی اتفاق بیفتد؟ جواب می‌دهد:‌ «امیدواریم که تا اواسط اردیبهشت‌ماه، بودجه تزریق و این اتفاق رخ دهد.»
 
او البته تأکید می‌کند که مسائل قراردادهای جشنواره و پرداخت دستمزدها به مؤسسه‌ی توسعه‌ی هنرهای معاصر واگذار شده است.
 

• بلیت‌فروشی

فروش بلیت‌های جشنواره‌ی سال گذشته، از چند جهت اتفاقی ویژه -صرف‌نظر از مثبت یا منفی بودنِ آن- بود. فروش‌ بلیت‌های جشنواره‌ی سی‌ویکم با وجود مشخص بودنِ نسبی جدول، بسیار دیر شروع شد. در واقع تنها حدود 20 روز مانده به رخدادی که قرار است بزرگ‌ترین رخداد موسیقایی کشور باشد، این اتفاق انجام شد.
 
 «مهدی افضلی» -مدیرعامل موسسه‌ی توسعه‌ی هنرهای معاصر- مدتی قبل از آغاز بلیت‌فروشی در گفتگو با خبرگزاری مهر اعلام کرد که با برگزاری شبه‌مناقصه‌ای فروش اینترنتی بلیت‌های این رویداد موسیقایی به موسسه «ققنوس» یا همان سامانه «ایران کنسرت» واگذار شده است. او در نشستی خبری درباره‌ی این موضوع گفت: «در بین پیشنهادات، موسسه فرهنگی-هنری «ققنوس» بهترین پیشنهاد را به ما داد و قرارداد لازم را با مدیریت آن منعقد خواهیم کرد؛ چرا که وی بهترین پیشنهاد را به ما داده است. مشابه همین موضوع هم‌اکنون در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر وجود دارد و سامانه تیوال به عنوان نهاد رسمی فروش اینترنتی بلیت‌های جشنواره، کارهای خود را انجام خواهد داد.»
 
این خبر اما تکذیب شد و روابط عمومی جشنواره‌ی موسیقی، در حالی که دیگر مدت زمان زیادی به جشنواره باقی نمانده بود، اعلام کرد که سه سامانه‌ی بلیت‌فروسی تیوال، 84200 و می.ر.سی بلیت‌های این فستیوال را به فروش می‌رسانند. در جلسه‌ای مطبوعاتی در این خصوص توضیحات مفصلی داده و اعلام شد با توجه به آنکه سایت 84200 تجربه‌ی بیشتری در این زمینه دارد، حجم بیشتری از کنسرت‌ها را به فروش می‌رساند. دلیلی که مدیر جشنواره، برای کنار زدنِ سایت «ایران کنسرت» اعلام کرد، اصرار این سایت به فروش انحصاری بلیت‌های جشنواره بود.
 
نوربخش در گفت‌وگویی اعلام کرد: «همیشه از انحصار و انحصاری حرکت کردن پرهیز کرده‌ام. این سایت‌هایی که الان در زمینه بلیت‌فروشی هستند، هر کدام‌شان مخاطبینی دارند و هر کدام دارند کار می‌‌کنند و ظرفیت‌‌هایی دارند. ما چرا از همۀ این ظرفیت‌‌ها استفاده نکنیم؟»
 
پیش‌بینی فروش بلیت‌های جشنواره‌ی سال گذشته که در آن به نسبت سال‌های گذشته، گروه‌های شناخته شده‌تری حضور داشتند، دو میلیارد تومان بود؛ اما طبق اعلام روابط عمومی، جشنواره‌ی موسیقی فجر رکورد زد و دو میلیارد و دویست میلیون تومان بلیت فروخت. چند گروه هم مثل «آوای موج»، گروه «چارتار»، ارکستر سمفونیک تهران به رهبری علی رهبری، گروه «کامنت و داماهی»، «بارتولومی بیتمن»، احسان خواجه‌امیری، دالیبور کاروای، مسعود شعاری و کریستف رضاعی، کیوان ساکت و سالار عقیلی، ارکستر موسیقی ملی ایران به رهبری لوریس چکناواریان، انزو فاواتا و آنتونیو ری توانستند تمام بلیت‌های خود را به فروش برسانند.
 
با این حساب می‌توان با یک جمع‌بندی ساده به این نتیجه رسید که دو میلیارد و دویست میلیون تومان فروش بلیت به اضافه‌ی یک میلیارد تومان بودجه‌ی دولتی، جشنواره‌ی سی‌ویکم را صاحبِ سه میلیارد و دویست میلیون تومان کرده و لابد دیگر نباید بهانه‌ای برای کسری بودجه و عدم پرداختِ دستمزدهای فعالانِ جشنواره باشد؛ به خصوص اینکه جشنواره‌ی سال گذشته برای اولین بار اسپانسرهای بزرگی هم داشته است؛ پس داستان چیست؟
 

• هزینه‌های جشنواره

هنوز گزارش مالی جشنواره به رسانه‌ها داده نشده و به همین خاطر، می‌توان همچنان بر اساس حدس و گمان پیش رفت و شاید هم بتوان از اطلاعاتِ غیررسمی بهره برد. مثلاً به حرف‌های کارمندانِ نهادهای درگیر در جشنواره استناد کرد که می‌گویند هزینه‌های سالن جشنواره در سال جاری چیزی حدود 500 میلیون تومان بوده است. هزینه‌ی چاپ بروشور و پوستر و بلیت و غیره را هم می‌توان صد میلیون تومان تخمین زد.
 
اما در این بخش یک چیز مشخص هم وجود دارد که دیگر بر پایه‌ی حدس و گمان نیست. سال گذشته، جایزه‌ی «باربد» برای اولین بار به جشنواره‌ی موسیقی فجر اضافه شد که جایزه‌ی منتخبانِ آن، سکه‌ی بهار آزادی بود. جایزه‌ی باربد در موسیقی ایرانی (آلبوم باکلام، آلبوم بی‌کلام،‌ خواننده و آهنگساز)، موسیقی نواحی (آلبوم)، موسیقی کلاسیک (آلبوم، آهنگساز)، موسیقی پاپ (آلبوم،‌ خواننده،‌ آهنگساز) و موسیقی فیوژن (آلبوم) و موسیقی تلفیقی (آلبوم، آهنگساز) بود و علاوه بر آن، یک جایزه‌ی ویژه نیز به اثر برتر تعلق گرفت.
 
تعداد سکه‌های تعلق گرفته در بخش جایزه‌ی ویژه، 60 سکه بود و برای آهنگسازان 20 و خوانندگان نیز ده سکه اهدا شد؛ با این وجود می‌توان با یک حساب سرانگشتی، حدود 350 میلیون تومان برای این بخش در نظر گرفت.
 
اما مسأله‌‌ی قرارداد هنرمندان در این میان چه سهمی دارد؟ مدیر جشنواره از همان ابتدا اعلام کرد که مسأله دستمزد هنرمندان شرکت‌کننده در جشنواره، مسأله‌‌ای محرمانه است. این اطلاعات محرمانه هم البته این روزها درج کرده و تعدادی از رسانه‌ها، ارقامی در این زمینه منتشر کرده‌اند و برخی هنرمندان هم خودخواسته درباره‌ی این مبلغ صحبت کرده‌اند. اما آنچه از همان ابتدا مشخص بود و «حمیدرضا نوربخش» همچنان به آن اشاره دارد، این است که «ما نسبت به سال گذشته بین ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش دستمزد داشتیم و سقف قراردادهای جشنواره امسال یک میلیارد تومان بود.»
 
یک میلیارد تومان دستمزد هنرمندان در هفتاد و اندی اجرا به همراه 350 تومان هزینه‌ی جایزه‌ی باربد، 500 میلیون تومان هزینه‌ی سالن و صد میلیون تومان هزینه‌ی چاپ بدون اطلاع دقیق از هزینه‌ی دکور (سال گذشته جشنواره دکوری نداشت و از ویدیومپینگ استفاده شده بود) و سایر بخش‌هایی اجرایی؛ تمام احتمالاتی است که در این خصوص وجود دارد؛ اما باز ناگزیریم به اطلاعاتِ درگوشی بسنده کنیم و بگوییم که وزارت ارشاد هنوز به طور کامل بودجه را نداده است. اینکه ارشاد به دستگاه خودش بودجه را ندهد، البته مسأله‌‌ای است که به خودشان مربوط است؛ اما اینکه در این میان حق هنرمندان نادیده گرفته شود، مسأله‌‌ای است که نمی‌توان از آن گذشت.
 

• اسپانسرهای جشنواره

در سی‌ویکمین جشنواره‌ی موسیقی فجر، دو شرکت که اعتبار تجاری فراوانی دارند، به عنوان اسپانسر جشنواره فعالیت کردند و این طور که شنیده شده چیزی معادل دو میلیارد تومان در تبلیغات شهری هزینه کردند و علاوه بر آن، پاویونی برای خبرنگاران در نظر گرفتند.
 

• تفاوت در قراردادها

اما مسأله مهمی که در این میان ذهن بسیاری را درگیر کرده، تفاوتی است که در دستمزد گروه‌ها وجود داشته و اختلاف آن فاحش است و بسیاری بر این اعتقادند که با توجه به دولتی بودنِ این رخداد، تفاوت دستمزد هنرمندان نباید تا این اندازه اختلاف داشته باشد؛ هیچ‌کس نمی‌تواند منکر این مسأله شود که در ذات فرقی میانِ هنرمندی که در زمینه‌ی موسیقی سنتی فعالیت می‌کند با یک فعال موسیقی پاپ، نواحی و تلفیقی وجود ندارد؛ اما این روزها سر زبان‌ها افتاده که سقف 200 میلیون تومان تا کف 3 میلیون تومان در آن شنیده می‌شود. که با توجه به تعداد اجراها (بیش از هفتاد اجرا) و سقف کل قرارداد‌های اجراهای جشنواره (یک میلیارد تومان) کمی عجیب به نظر می‌رسد. با این تفسیر یک گروه برای اجرا 20 درصد کل بودجه جشنواره برای اجراها را دریافت کرده است!
 

• محرمانه‌ای که لو رفت ...

این تفاوت قیمت از کجا می‌آید؟ «حمیدرضا نوربخش» ضمن تأکید دوباره بر اینکه در تمام دنیا مسأله قرارداد هنرمندان محرمانه است و هیچ فستیوالی این ارقام را منتشر نمی‌کند، می‌گوید: «قرارداد با گروه‌ها بر اساس تعداد اجراهایشان و همچنین تابعی از دستمزدهایشان در خارج از جشنواره است. رقم قراداد هنرمندان و گروه‌های شناخته شده هم مشخص است و در این میان اختلافی ده تا پانزده درصدی نسبت به اجرای جشنواره وجود دارد. برخی گروه‌ها یک اجرا و برخی دیگر تا سه اجرا از کنسرت رسمی تا اجرا در افتتاحیه و اختتامیه داشته‌اند؛ از آن طرف تمام گروه‌ها و هنرمندان در جریان مبلغِ قراردادشان بوده‌اند و در همان زمان می‌توانستند اعتراضات خود را بیان کنند. علاوه بر آن اگرچه من در جریان جزئیات پرداخت‌ تک‌تک گروه‌ها نیستم و نمی‌دانم از هر گروه چه میزان کم شده، اما می‌دانم که این اتفاق برای تمام گروه‌ها با مبالغ مختلف رخ داده است.»
 

• اساتید بودند یا نبودند؟ مسأله این است...

وقتی مدیر جشنواره در مواجهه با این سوال قرار می‌گیرد که برخلاف وعده‌های داده شده، سال گذشته در جشنواره‌ی موسیقی فجر اساتید اندکی حضور داشتند و چهره‌هایی چون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و سایر اساتید موسیقی ایرانیو حتی چهره‌های جوان‌تر نظیر همایون شجریان، علیرضا قربانی و ... در آن شرکت نکردند، می‌گوید‌: «هر سال، سوالِ مشترکی که خبرنگاران مطرح می‌کنند این است که بزرگان موسیقی و پیشکسوتان چرا جایی در جشنواره ندارند؟ چرا بزرگان موسیقی ما در جشنواره موسیقی فجر حضور پیدا نمی‌کنند؟ چرا در سینما همه اهالی و دست‌اندرکاران‌اش، به دنبال سیمرغ‌اند ولی در موسیقی وضعیت مشابهی نیست؟ طبیعی است که تا زمانی که جشنواره‌ی موسیقی فجر به آن درجه از اهمیتی -که این روزها جشنواره‌ای مثل فیلم دارد- نرسد، این امکان وجود ندارد که بزرگان موسیقی برای اجرا در آن، سر و دست بشکنند؛ اما در جشنواره‌ی سال گذشته جز تعداد اندکی تمام اساتید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در این رخداد (در بخش اجرا یا کنسرت) حضور داشته‌اند. مثلا اثری از استاد علیزاده در جشنواره اجرا شد و در کنار آن اساتیدی چون علی رهبری، فرهاد فخرالدینی، شهرداد روحانی، لوریس چکناواریان، مسعود شعاری، کامکارها، تورج شعبانخانی، رافائل میناسکانیان، عباس خوشدل، جلیل عندلیبی، ملک‌مسعودی، گنجه‌ای، سیاوش ظهیرالدینی و بسیاری دیگر از چهره‌های شاخص موسیقی حضور داشتند و یا کنسرت گذاشتند یا به عنوان داور در این رخداد حضور پیدا کردند. اگر اینها جزو اساتید موسیقی نیستند، پس عنوان استاد را به چه کسی می‌توان اطلاق کرد؟»
 

• این پاپ‌های مجبور

«من 4-5 سال است که به شکل متوالی در جشنواره اجرا دارم. شاید یک سال به عنوان خواننده دوست نداشته باشم، اجرا کنم یا به خاطر شرایط استراتژیک کاری‌ام دلم نخواهد که اصلاً مدتی کنسرت بگذارم؛ اما هیچ‌وقت از من سوال نشده که دلم می‌خواهد در جشنواره حضور داشته باشم یا نه. به نظر می‌رسد که برای مسئولان جشنواره آمار مهم‌تر باشد تا اتفاقی که رخ می‌دهد.»
 
اینها را «سیروان خسروی» همان زمانی گفت که در جشنواره اجرا داشت. این را کم‌وبیش می‌توان از زبان بسیاری از فعالان عرصه‌ی موسیقی پاپ هم شنید. آنها به جشنواره می‌آیند تا برای این رخداد درآمد تولید کنند و از سوی دیگر، این امکان برایشان وجود دارد که در اجراهای خارج از جشنواره‌ی خود با چالش‌های کمتری مواجه شوند. این را همه دیگر می‌دانند. اما نوربخش می‌گوید که در جشنواره‌ی سال گذشته تعداد مخاطبان این رخداد از 80 درصد به 50 درصد رسیده بود. او همچنین اجبارِ خوانندگان پاپ برای حضور در این رخداد را تکذیب می‌کند و می‌گوید از تعدادی از خوانندگان پاپ دیگر هم دعوت شده بود که نپذیرفتند و البته بعد از آن اجراهایشان را بدون هیچ مشکلی برگزار کردند.
 

• طلب‌هایی که وصول نشد

«فرشاد رمضانی» همین یکی دو روز پیش با خبرگزاری ایسنا مصاحبه‌ای کرد که نکات مهمی داشت. او می‌گوید سه میلیون تومان دستمزد گرفته و سه میلیون و هفتصد هزار تومان هزینه‌ی اجرایش بوده است: «بنده با جشنواره تسویه‌حساب کامل کرده‌ام؛ چندرغاز مبلغی نیست که آدم بخواهد به خاطرش هوچی‌بازی دربیاورد. تبصره‌هایی در قرارداد برای کسر مالیات وجود داشت که البته در هر قراردادی قید می‌شود اما مبلغی تحت عنوان بیمه از قرارداد ما کسر شده که من نمونه‌اش را هیچ کجای دنیا ندیده‌ام. نمی‌فهمم چه کسی این کار را کرده است. ما همان زمان به جشنواره شماره حساب داده بودیم و قرار بود، مبلغی پس از جشنواره در حساب ما واریز شود و من متوجه شدم که تفاوتی بین این مبالغ وجود دارد. بعداً فهمیدم این مبلغ برای بیمه است. در صورتی که مجری جشنواره اجازه نداشت چنین کاری انجام دهد. ما تقاضا نداده بودیم در جشنواره شرکت کنیم؛ بلکه به دعوت آنها حضور پیدا کرده بودیم. نمی‌دانم چرا مجری جشنواره فکر کرده می‌تواند چنین کاری انجام دهد.»
 
«امیر بهاری» -مدیر روابط‌عمومی سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر- هم در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا از عدم تسویه حساب با تیم روابط عمومی خبر داده: «ما با مسئولان جشنواره قرار داشتیم که تا دوم اسفندماه سال 94 با تیم روابط عمومی تسویه حساب شود؛ اما بعد از پیگیری‌های مکرر، نهایتاً اعلام کردند قرارداد با دو ماه تأخیر پرداخت می‌شود. 19 اسفند بود که بعد از پیگیری‌های زیاد به من اعلام شد تا برای گرفتن چک در تاریخ شنبه 22 اسفند به موسسه توسعه هنرهای معاصر مراجعه کنم. آن روز به من گفتند چک می‌خواهید یا پول مستقیم به حساب‌تان واریز شود. چون ساعت کاری رو به اتمام بود گفتم به حساب واریز کنند و چک نگرفتم. پس از گذشت 5 روز که رزوهای پایانی سال بودند، با وجود پیگیری و تماس‌های متعدد، نهایتاً یکی از دوستان در موسسه به من خبر داد که پرداخت به بعد از عید موکول شده است.»
 
او البته دلایل خاص خودش را برای بیان این موضوع دارد و می‌گوید که تیمش از 9 نفر از برترین خبرنگاران موسیقی تشکیل شده بوده و ناگزیر است که این حرف‌ها را منتقل کند تا سال‌های آینده با همکاران و هم‌صنف‌هایش رفتاری در شأن‌ آنها صورت بگیرد: «دوستان ما در موسسه توسعه هنرهای معاصر گفتند با تمامی هنرمندان تا پایان سال 94 تسویه حساب شده که البته می‌دانیم و شنیدیم که هنوز برخی قراردادشان پرداخت نشده ولی به مصلحت حرفی نمی‌زنند. اما اگر با همه تسویه شده، این بسیار ناراحت‌کننده است که تیم روابط عمومی در اولویت قرار نداشته است. یکی از دلایلی که باعث شد من درباره این مسئله حرف بزنم، این بود که اغلب هنرمندان برای صلاحدید خودشان درباره خیلی مسائل صحبت نمی‌کنند و به نوعی اجازه می‌دهند که حق‌شان خورده شود تا در آینده مسیر فعالیت هموارتری داشته باشند. از آن‌جایی که من از روزنامه‌نگارانی هستم که به شدت منتقد این رفتار هستیم، این مسئله را اعلام کردم تا شاید سال‌های آینده شاهد چنین رفتارهایی نباشیم.»
   

• مدیر مالی موسسه‌ی توسعه‌ی هنرهای معاصر: کسر بیمه در قرارداد هنرمندان بوده است

در همین زمینه با «محمد عمرانی» (مدیر مالی موسسه‌ی توسعه‌ی هنرهای معاصر) گفت‌وگو کرده‌ایم.

 
* دو ماه از جشنواره گذشته و هنوز تعدادی از هنرمندان دستمزد خود را نگرفته‌اند.
نه، تا کنون ما تمام دستمزدهای هنرمندان را پرداخت کرده‌ایم؛ مگر هنرمندی که خودش مراجعه نکرده باشد که در این صورت هم مبلغ قراردادش مشخص است.
 
* اما پول‌هایی که پرداخت شده، با کسری‌هایی همراه بوده است. یعنی علاوه بر مالیات، بیمه هم کسر شده است.
مالیات مقوله‌ای جدا است که در تمامی قراردادها وجود دارد؛ مگر اینکه در قراردادی اعلام شده باشد که معاف از مالیات است. اما طبق قانون مسأله‌‌ی بیمه هم در نظر گرفته و پیش‌بینی شده است. ما آنچه به عنوان بیمه کسر کرده‌ایم، طبق تعرفه‌ای است که در قانون پیش‌بینی شده است.
 
* اما در قرارداد هنرمندان مبلغ بیمه ذکر نشده است.
چرا، وجود داشته است. در بند چهارم قراردادها این مسأله ذکر شده است. در واقع بند چهارم قرارداد هنرمندان دو تبصره‌ی الف و ب دارد که مربوط به مالیات و بیمه است.
 
* و این روش معمولی است؟
اصلاً قانون است. ضمن اینکه اداره‌ی بیمه مدتی است نظارت و کنترل را -که جزو وظایف‌شان است- تشدید کرده است.
 
* در سال‌های گذشته هم این مبلغ کسر می‌شده است؟
نه، همان‌طور که گفتم، اداره‌ی بیمه به تازگی در این باره فعالیت‌هایی انجام داده و ما نیز مکلف بودیم تا در این زمینه فعالیت داشته باشیم.
 
* آخر کسر 300 هزار تومان از قرارداد سه میلیون تومانی کمی عجیب به نظر می‌رسد!
ما موظفیم که قانون را رعایت کنیم. اتفاقاً احترام به قانون است که شأن هنرمند را حفظ می‌کند. ضمن آنکه اگر حق گروهی تضعیف شده، ما کاملاً آمادگی داریم تا طبق دستورِ مدیر جشنواره در این باره عمل کنیم. ما خودمان هم از دستمزد پایین تعدادی از هنرمندان شرمساریم؛ اما این نمی‌تواند دلیل خوبی برای زیر پا گذاشتنِ قانون باشد.
 
* تکلیف بقیه‌ی کسانی که تا کنون دستمزد خود را دریافت نکرده‌اند، چه می‌شود؟
ما هم‌اکنون اعتباری نداریم. در انتظاریم تا این اعتبار تأمین شود و با همه تسویه حساب کنیم.
   
این در حالی است که در قرارداد گروه‌های تلفیقی ماده ۴ به مبلغ قرارداد اشاره دارد و در آن آمده است: «مبلغ قرارداد 30000000 ریال معادل سه میلیون تومان برای هر اجرا موضوع ماده 1 قرارداد تعیین می‌گردد که پس از تأیید ناظر مالی و کسر مالیات متعلقه در پایان مدت قرارداد به هنرمند پرداخت می‌گردد.»
 
حمیدرضا نوربخش پیش از برگزاری جشنواره به این نکته اشاره کرد که «سازمان بازرسی کل کشور نهاد ناظر بر جشنواره است». حالا می‌توان منتظر گزارش این سازمان هم بود.