برنامه یاد بعضی نفرات
 
yazdanian
نگاهی به آلبوم «همراه با باد»
آهنگساز : پیمان یزدانیان

موسیقی فیلم‌های پاداش سکوت، یک تکه نان و سربازان جمعه به آهنگ‌سازی پیمان یزدانیان

معجزه‌های کوچک موسیقی


موسیقی ما - سمیه قاضی‌زاده: «همراه با باد» (1)چهارمین آلبوم موسیقی فیلم پیمان یزدانیان است که پس از «برداشت اول»،«برداشت دوم» و «گذر» منتشر شده تا طی بیست ترک جداگانه موسیقی فیلم های پاداش سکوت، یک تکه نان و سربازان جمعه را به گوش علاقه‌مندان موسیقی فیلم برساند.
اگر از آنهایی که موسیقی فیلم هایی چون شب های روشن، ایستگاه متروک، باد ما را با خود خواهد برد یا گاهی به آسمان نگاه کن را شنیده اند در مورد موسیقی‌های یزدانیان بپرسید مطمئن باشید در کنار دیگر ویژگی هایی که برای موسیقی های سینمایی او فرض می کنند، به حسی بودن آنها هم اشاره خواهند کرد. حسی بودن موسیقی های یزدانیان از این نظر اهمیت پیدا می کند که او بیش از آنکه به سبک و سیاقی مشخص دل ببندد، دلبسته داستان فیلم می شود و بر اساس تم و فضای کلی آن پیش می رود. همین ویژگی باعث می شود که موسیقی های او علیرغم داشتن نقاط مشترک بسیار، متفاوت به نظر برسند آنچنانکه در "همراه با باد" سه موسیقی فلیم با سه تم کاملا متفاوت شنیده می شود آنچنانکه شاید اگر کسی نداند آهنگساز آنها یکی است ممکن است هرگز متوجه نشود که موسیقی فیلم "یک تکه نان" یا آن حال و هوای ایرانی و موسیقی "سربازان جمعه" با آن فضای کلاسیک غربی اش ساخته یک نفر باشد.

«همراه با باد» با موسیقی فیلم پاداش سکوت آغاز می شود. فیلمی که روی اغلب صحنه هایش موسیقی سوار شده است. از سویی دیگر سکوتِِِِِ شخصیت اصلی فیلم هم راهی باز کرده تا موسیقی به جای او حرف بزند و همین باعث شده تا موسیقی جای کار بیشتری داشته باشد. ساز مهجور دودوک تم اصلی موسیقی فیلم پاداش سکوت را نواخته است. سازی که تا نام آن می آید خیلی ها یاد ژیوان گاسپاریان و موسیقی فیلم "آخرین وسوسه مسیح" می افتند. دودوک از آن سازهایی است که هم به واسطه بادی بودن و هم به واسطه صدای بسیار غم انگیز و پر غربتش، حس قربانی شدن، تنهایی و حزن را تداعی می کند و به نظر می رسد که یزدانیان با انتخاب این ساز به عنوان صدای غالب موسیقی اش به خوبی توانسته حس تنهایی، سردرگمی و اسارت شخصیت اصلی داستان فیلم (اکبر)را منعکس کند. در موسیقی پاداش سکوت، دودوک را به نوعی می توان جایگزین تنهایی انسان دانست.

آرایش موسیقی فیلم پاداش سکوت آرایشی کلاسیک است و ساز پیانو رنگ آمیزی زمینه آن را به عهده دارد. در اکثر ترک های این موسیقی فیلم می توان در کنار دودک صدای آرام پیانو و ویلن را شنید. موسیقی پاداش سکوت همگام با داستان فیلم بسیار آرام پیش می رود و اکثر ترک های ابتدایی آن ملایمند اما همینطور که داستان جلو می رود و رازها افشا می شود موسیقی هم تغییر لحن می دهد. در ترک "سایه آب" که قرار است روایتگر بحران های درونی اکبر و و تب و تابش باشد صدای پرحجم سازهای زهی که با سرعت و منقطع کشیده می شوند و هر از گاهی آرشه ویلن سلی که به تنهایی نواخته می شود داستان موسیقایی فیلم را پیش می برد و در ادامه یادآوری شب کشته شدن یحیی به دست او باز با صدای دودوکی که به آرامی نواخته می شود و رفت و آمدهای ملایم پیانو همراه است.
نقطه عطف آهنگسازی پیمان یزدانیان را در موسیقی فیلم پاداش سکوت باید ترک پایانی آن که در آلبوم هم با نام "پاداش سکوت" گنجانده شده است، دانست. در این آلبوم یزدانیان هم نگاهی به آثار قبلی و سبک و سیاق خودش داشته و هم آرامشی را که در پایان داستان شخصیت اصلی پیدا می کند بازگو کرده است. آرامشی که بعد از رنج های بسیار حاصل شده و ما تصویر آن را در فیلم با نماز خواندن "اکبر" می بینیم. در اینجا باز هم صدای دودوک در بالای صدای سازهای دیگر شنیده می شود و تصویر شخصیت اصلی را که در پایان فیلم باز هم در تنهایی اش روزگار را سپری می کند کامل می کند.

نیازی نیست تا به داخل جلد آلبوم «همراه با باد» نگاه کنید تا متوجه شوید که موسیقی فیلم "پاداش سکوت" تمام شده و موسیقی فیلم «یک تکه نان» شروع. «یک تکه نان» با چنان تفاوت محسوسی آغاز می شود که جا برای هیچ تردیدی نمی گذارد. سازبندی موسیقی فیلم "یک تکه نان" کاملا سنتی ایرانی است. اولین قطعه این موسیقی با سه تار آغاز می شود. سه تاری که نه در فضای موسیقی ایرانی بلکه بیشتر در فضای موسیقی مقامی نواخته شده است.
در موسیقی فیلم "یک تکه نان" تم اصلی بر اساس یکی از مقام های فراموش شده موسیقی ایران به نام "سحری" ساخته شده است که اولین بار آن را کیا طبسیان که سه تار «یک تکه نان» را هم نواخته است به یزدانیان پیشنهاد می دهد و به نظر می رسد با فضای محلی و روستایی فیلم تطابق دارد. ضمن اینکه این مقام از آن مقام هایی است که بیشتر در موسیقی دراویش قدیم کاربرد داشته و شاید دانستن این نکته که کاربرد این مقام بیشتر مذهبی بوده است به ما در فهم بیشتر این نکته که چرا یزدانیان از آن در موسیقی فیلم "یک تکه نان" تبریزی استفاده کرده است کمک کند.
اگرچه سازهای سنتی و همچنین فرم های موسیقی ایرانی و سنتی در موسیقی "یک تکه نان" خودنمایی می کنند اما صدای دفرمه شده سازها نوع نگاه ویژه آهنگساز را در این اثر نشان می دهد. یزدانیان موسیقی مقامی را به فضای سورئال برده تا بتواند داستان اصلی فیلم را که یک معجزه و اتفاق فراطبیعی است را در موسیقی اش هم به تصویر بکشد. برای حاصل کردن این فضای سورئال هم پروسه ای کامپیوتری را روی سازها سپری کرده است و صداهای جدیدی از دل آنها بیرون آورده آنچنان که صدایی که از سه تار یا نی شنیده می شود را شاید هرگز نتوان از یک سه تار یا نی معمولی شنید. انتزاعی کردن صدای سازها سعی هوشمندانه ای بوده برای نزدیک شدن موسیقی این فیلم به تم اصلی داستان. همانطور که معجزه در این فیلم به سادگی و نه آنچنان عظیم که در تصور است با دادن یک تکه نان توسط یک سرباز اتفاق می افتاد، موسیقی هم از فضای رئال تنها با گذاشتن یک فیلتر صوتی روی صدای اصلی سازها به فضای سورئال سفر کرده است.

موسیقی سربازان جمعه آخرین موسیقی گنجانده شده در "همراه با باد" است. فضای موسیقی کاملا کلاسیک است و فرم های استفاده شده در آن هم نظیر والس و تانگو هم گویای این مساله اند. استفاده به جا از سازهای آکاردئون و ویولن سل در قطعات این موسیقی، لحظات بسیار ماندگاری را خلق کرده اند و همآوایی دوئت وار این دو ساز شنیدن آن را دلنشین تر می کند.
اگرچه ریتم و فرم این موسیقی آدم را یاد موسیقی فیلم "شب های روشن" (یکی دیگر از ساخته های همین آهنگساز) می اندازد اما استفاده استاندارد یزدانیان از موسیقی کلاسیک و نواهای جدید باعث می شود تا از ارزش آن کاسته نشود. یکی دیگر از نکات مهم در موسیقی فیلم "سربازان جمعه" را شاید بتوان در مستقل بودن آن در دانست که البته نمی توان آن را صرفا نکته مثبتی به حساب آورد. شما به راحتی می توانید 5 ترک این موسیقی را گوش کنید بدون اینکه اصلا یادتان بیاید که این موسیقی متعلق به چه فیلمی بوده است که البته این خود یکی از ویژگی های آثار پیمان یزدانیان است ؛ او تا آنجا که لازم نباشد تن به ملودی پردازی نمی دهد و سعی کرده بیش از آنچه موسیقی اش را فدای خلق ملودی های ماندگار کند به حجم بیشتر آنها و هماهنگی شان با فضای کلی فیلم توجه نشان دهد.

پانوشت:
1- «همراه با باد» به‌تازگی توسط نشر موسیقی «هرمس» که پیش از این دیگر آثار این آهنگ‌ساز را عرضه کرده بود، منتشر شده است.
تاریخ انتشار : یکشنبه 22 آذر 1388 - 00:00

افزودن یک دیدگاه جدید

محتوای این فیلد خصوصی است و به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.

Plain text

  • هیچ تگ HTML ی مجاز نیست.
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.



دانلود آهنگساز : پیمان یزدانیان | موسیقی ما