موسیقی ما- محسن شریفیان یکی از بهترین آهنگسازان و نوازندگان موسیقی فولک ایران است که علاوه بر فعالیت‌های فراوان در اجرای کنسرت و ارائه آلبوم‌های موسیقی، به پژوهش و تحقیق جدی در زمینه موسیقی منطقه خود یعنی بوشهر پرداخته و این بررسی‌ها را در کتاب‌هایی تحت عنواین «اهل ماتم» و «اهل زمین» منتشر کرده است. شریفیان سرپرست گروه لیان است که در جشنواره‌های متفاوتی در سراسر دنیا شرکت کرده و امروز یکی از نمادهای موسیقی متنوع ایران در دنیا به شمار می‌رود.
سوگواری امروزی و موسیقی ویژه آن در استان بوشهر که اغلب در کنار آیین‌های مذهب تشیع تداوم یافته و معمولاً در مراسم عزاداری بزرگان مذهبی تا به امروز باقی مانده، یکی از باسابقه‌ترین انواع مراسم مذهبی و موسیقایی ایران محسوب می‌شود؛ مراسمی که با آداب ویژه‌ای برگزار می‌شود و بخش‌های خاص خود را دارد.

محسن شریفیان: در بوشهر مانند اغلب مناطق ایران، از دیرباز برای گردهم آمدن مردم در محافل روضه‌خوانی، اشعاری را با نوایی خاص سر می‌دهند که به آن ذکر می‌گویند. «ذکرخوانی» بعد از مراسم سنج و دمام دومین آیینی است که حکم اعلام و آغاز مراسم مذهبی را دارد. ذکر را در روزها و شب‌های عزاداری ائمه و به ویژه برای زنده نگه داشتن حادثه کربلا می‌خوانند و هرگاه مجلس روضه‌خوانی و عزاداری برپا می‌شود، نوای ذکر را نیز لازمه این مجالس می‌دانند. ذاکران برای اجرای ذکرخوانی معمولاً روی پله اول منبر می‌نشینند و در آغاز کار خود، همیشه با صدای رسا به حالت رجز می‌گویند: «لعن بر یزید و متابعانش، تا صبح قیامت، مدام المدام، لعنت باد».

لوای تعزیت از نو به پا شد / صدای ناله بر عرش علا شد
فلک حیران، ملک گریان / جهان ماتم سرا شد


پامنبری
در بوشهر بعد از پایان ذکر، نوحه‌خوانی خاصی شروع می‌شود که به آن «پامنبری» می‌گویند. پامنبری خوانی یکی از کهن‌ترین انواع نوحه‌خوانی و عزاداری شیعیان در بوشهر محسوب و آهنگ‌های پامنبری از قدیمی‌ترین نواهای موسیقی مذهبی بوشهر، شناخته می‌شود. اشعار پامنبری به زبان فارسی است و اصطلاحات محلی کمتری به آن راه یافته است. اجرای مراسم پامنبری و ذکر در اطراف بوشهر و به ویژه در روستاها از اصالت و کیفیت بیشتری برخوردار است و علاقه‌مندان بسیاری اعم از کوچک و بزرگ در این مراسم شرکت می‌کنند. بر همین اساس محتمل است که خاستگاه اصلی ذکر و پامنبری، روستاهای اطراف بوشهر باشد.

ای عندلیبان خدا، گلشن خراب است
آهسته نالید، اصغر به خواب است
در ذکر خوابش گریان رباب است

روضه‌خوانی
پس از پایان ذکر و پامنبری، روضه‌خوانی شروع می‌شود. بیشتر پژوهش گران، روضه‌خوانی و یا مرثیه‌خوانی را یکی از اولین شیوه‌های عزاداری می‌دانند. روضه‌خوان‌های بوشهری با آدابی خاص به روضه‌خوانی می‌پردازند. آنان در جای جای روضه‌خوانی، با آوازها و نوحه‌های ویژه، مصایب و سرگذشت امامان به ویژه سیدالشهدا را شرح می‌دهند که بسیار جذاب و تأثربرانگیز است. روضه‌خوان‌های محلی در اجرای آواها و مراثی، به شیوه‌ای خاص، شنوندگان خود را در اجرای آوازها و نوحه‌ها مشارکت می‌دهند. روضه‌خوانی سنتی معمولاً با مرثیه‌خوانی رسمیت پیدا می‌کند اما اغلب اوقات، روضه‌خوانان، کار خود را با اجرای آوازی حزین معروف به «حاجیونی» آغاز می‌کنند.

هلال امشب ز غم قامت کمان است / جهان پرشور و بانگ الامان است

ز هر دیده سرشک خون روان است/ عجب هنگامه‌ای اندر جهان است

از دیگر آوازهای رایج در روضه‌خوانی می‌توان به مثنوی‌خوانی، رجز و جنگ‌نامه یا شاهنامه‌خوانی و ناچ و کتاب‌خوانی و مقتل‌خوانی اشاره کرد.

مراسم سنج و دمام
بوشهری‌ها، رسم سنج و دمام را معمولاً لازمه مراسم سینه‌زنی می‌دانند و در گذشته نیز این مراسم را پیش از اکثر مراسم مذهبی مانند تعزیه، روضه‌خوانی، پامنبری و شام غریبان اجرا می‌کردند. برای اجرای این آیین، دسته‌های سنج و دمام، قطعه خود را از نقطه‌ای مشخص در محل آغاز می‌کنند تا همه اهالی محل بتوانند صدای آن را بشنوند. پس از چند دقیقه نوازندگی، گروه در حین نواختن به طرف مسیر مشخص شده خود حرکت کرده و هنگام رسیدن به پایان مسیر، بعد از چند دقیقه، قطعه را تمام می‌کنند. در بوشهر، محله‌های مختلف، مراسم مذهبی خود را جدا از یکدیگر برگزار می‌کنند و هریک از آن‌ها دارای یک گروه سنج و دمام مستقلند. این گروه‌بندی‌ها در گذشته اهمیت زیادی داشته و با رقابت شدید محله‌ها رو به رو می‌شده است.