در تاریخ آمده که 130 سال پیش یک کمپانی بلژیکی اولین خطآهن ایران را راهانداخت؛ اما کار ریلگذاری و آتشکردن لکوموتیوها به دلایلی متوقف شد و تا مدتها محدود بود به «ماشیندودی» معروف، که آن هم فقط مسیر دارالخلافه و حرم عبدالعظیم شهر ری را میرفت و برمیگشت. معروف بود در همان عهد، یک مرد ایرانی در فرانسه با یکی از مردم آن دیار گفتگو میکرده و هرکدام داشتند درباره کشورشان قمپز در میکردند. جوان فرانسوی با غرور میگوید: «در کشور ما بیشتر شهرها را میشود با قطار مسافرت کرد.»
مرد ایرانی هم کم نمیآورد و با رندی جواب میدهد: «اتفاقاً ما هم خطآهن داریم و اگر اراده کنید میتوانید تا تهران را با قطار بروید؛ اینطور که از اینجا با کشتی به بندر بوشهر بروید و از آنجا تا شاهعبدالعظیم را با اسب و کجاوه سفر کنید و آنوقت بقیه راه تا تهران را با قطار بروید!»
فکر نمیکنم اگر از این حکایت برای وصف حال و وضع موزیک پاپ ایرانی استفاده کنیم، به کسی بربخورد. اصلاً مدافعی هم هست که بخواهد شاکی شود؟ در چند روز اخیر مورد پرسش دو نظرسنجی درباره موسیقی پاپ سال 91 قرار گرفتم که اولی را یک سایت پربیننده و دومی را ماهنامهای قدیمی انجام میدادند. خواستم از زیرشان در بروم و یکی را جا خالی دادم، اما دوستان دومی از در رفاقت وارد شدند و خلاصه آچمز شدیم و نشستیم به جواب نوشتن.
سوالات که معلوم است، همان گزینههای معمول و روتین بودند. بهترین خواننده سال، بهترین آهنگساز، تنظیمکننده، آلبوم، میکس و مسترینگ، ترانه و تراک سال و... مسئله انتخاب «خوبها» در میان خیل بدها و بدترها بود. باور کنید اگر میگوییم «سال به سال دریغ از پارسال»، یک غر معمولی و مثلاً ژست فرهیختگی یا حتی از سر سختگیری نیست. در این دو نظرسنجی کلی کارشناس موسیقی و فعالان صنف، «مجبور» به انتخاب خوبهایی شدند که تعدادشان از عدد انگشتان دو... نه، یک دست هم کمتر بود. برای کسی که بیرون ماجراست و از تحولات این حوزه خبر ندارد، عبارت «نظرسنجی انتخاب بهترینهای سال» جذاب و مهیج به نظر میرسد. در حالی که کل اهل فن میدانند اصلاً نیازی به این کارها و گرفتن وقت ملت و خرج پول تلفن و اینترنت نیست. آدمها و کارهای موفق سال گذشته، کاملاً شاخص و معلوماند؛ دوتا آلبوم خوب، سه- چهار خواننده و آهنگساز و تنظیمکننده خوب، با چندتایی ترانهسرای خوب. خوبها همینها هستند. حکایت همان سفر با خطآهن در کل کشور و تفاوتش با ماشیندودی سواری بین شاهعبدالعظیم تا تهران است!
بنابراین مجبوری با چند اسم محدود، کل پرسشنامه را پر کنی. وقتی قرار باشد برای هر سوال به سه گزینه رای بدهی، ناچار میشوی یک بار مثلاً بنویسی: محسن چاووشی- روزبه نعمتاللهی- سینا حجازی، و بار بعد اسمها را از آنور بیاوری: سینا حجازی- روزبه نعمتاللهی- محسن چاووشی. یا: محسن چاووشی- سیروان خسروی- شهرام شعرباف، و بالعکس!
خلاصه درباره سالی که گذشت باید گفت: عدد خوبهای موسیقی پاپ بسیار نازل بود. اسمهای تکراری دوباره تکرار شدند و تازهواردهای نسبتاً موفق هم همان زیرزمینیهایی بودند که قبلاً به شهرت رسیده بودند و فقط مجوزدار شدند. قحطی آلبوم خوب بود و اگر چاووشی هم اواخر سال کار تازهاش را به بازار نمیداد، معلوم نبود برای پاسخ به نظرسنجیها چهقدر باید با وجدانمان در میافتادیم! البته در ترانه کسانی مثل «حسین غیاثی»، «میثم یوسفی» و «حسین صفا» آبروداری کردند، یا تک ترانههایی از روزبه نعمتاللهی شنیدیم که عالی بودند (صبوری، رویای روزهای ابری). ولی کلاً 1391 شمسی سال بدی بود؛ سال تقلب از روی دست همدیگر، سال ترانههای بیحال، موزیکهای پرت و پلا و کلی هم تبلیغات چندشآور، ادعاهای شاخدار، سال ماشیندودی سواری تختگاز!
در تاریخ آمده که 130 سال پیش یک کمپانی بلژیکی اولین خطآهن ایران را راهانداخت؛ اما کار ریلگذاری و آتشکردن لکوموتیوها به دلایلی متوقف شد و تا مدتها محدود بود به «ماشیندودی» معروف، که آن هم فقط مسیر دارالخلافه و حرم عبدالعظیم شهر ری را میرفت و برمیگشت. معروف بود در همان عهد، یک مرد ایرانی در فرانسه با یکی از مردم آن دیار گفتگو میکرده و هرکدام داشتند درباره کشورشان قمپز در میکردند. جوان فرانسوی با غرور میگوید: «در کشور ما بیشتر شهرها را میشود با قطار مسافرت کرد.»
مرد ایرانی هم کم نمیآورد و با رندی جواب میدهد: «اتفاقاً ما هم خطآهن داریم و اگر اراده کنید میتوانید تا تهران را با قطار بروید؛ اینطور که از اینجا با کشتی به بندر بوشهر بروید و از آنجا تا شاهعبدالعظیم را با اسب و کجاوه سفر کنید و آنوقت بقیه راه تا تهران را با قطار بروید!»
فکر نمیکنم اگر از این حکایت برای وصف حال و وضع موزیک پاپ ایرانی استفاده کنیم، به کسی بربخورد. اصلاً مدافعی هم هست که بخواهد شاکی شود؟ در چند روز اخیر مورد پرسش دو نظرسنجی درباره موسیقی پاپ سال 91 قرار گرفتم که اولی را یک سایت پربیننده و دومی را ماهنامهای قدیمی انجام میدادند. خواستم از زیرشان در بروم و یکی را جا خالی دادم، اما دوستان دومی از در رفاقت وارد شدند و خلاصه آچمز شدیم و نشستیم به جواب نوشتن.
سوالات که معلوم است، همان گزینههای معمول و روتین بودند. بهترین خواننده سال، بهترین آهنگساز، تنظیمکننده، آلبوم، میکس و مسترینگ، ترانه و تراک سال و... مسئله انتخاب «خوبها» در میان خیل بدها و بدترها بود. باور کنید اگر میگوییم «سال به سال دریغ از پارسال»، یک غر معمولی و مثلاً ژست فرهیختگی یا حتی از سر سختگیری نیست. در این دو نظرسنجی کلی کارشناس موسیقی و فعالان صنف، «مجبور» به انتخاب خوبهایی شدند که تعدادشان از عدد انگشتان دو... نه، یک دست هم کمتر بود. برای کسی که بیرون ماجراست و از تحولات این حوزه خبر ندارد، عبارت «نظرسنجی انتخاب بهترینهای سال» جذاب و مهیج به نظر میرسد. در حالی که کل اهل فن میدانند اصلاً نیازی به این کارها و گرفتن وقت ملت و خرج پول تلفن و اینترنت نیست. آدمها و کارهای موفق سال گذشته، کاملاً شاخص و معلوماند؛ دوتا آلبوم خوب، سه- چهار خواننده و آهنگساز و تنظیمکننده خوب، با چندتایی ترانهسرای خوب. خوبها همینها هستند. حکایت همان سفر با خطآهن در کل کشور و تفاوتش با ماشیندودی سواری بین شاهعبدالعظیم تا تهران است!
بنابراین مجبوری با چند اسم محدود، کل پرسشنامه را پر کنی. وقتی قرار باشد برای هر سوال به سه گزینه رای بدهی، ناچار میشوی یک بار مثلاً بنویسی: محسن چاووشی- روزبه نعمتاللهی- سینا حجازی، و بار بعد اسمها را از آنور بیاوری: سینا حجازی- روزبه نعمتاللهی- محسن چاووشی. یا: محسن چاووشی- سیروان خسروی- شهرام شعرباف، و بالعکس!
خلاصه درباره سالی که گذشت باید گفت: عدد خوبهای موسیقی پاپ بسیار نازل بود. اسمهای تکراری دوباره تکرار شدند و تازهواردهای نسبتاً موفق هم همان زیرزمینیهایی بودند که قبلاً به شهرت رسیده بودند و فقط مجوزدار شدند. قحطی آلبوم خوب بود و اگر چاووشی هم اواخر سال کار تازهاش را به بازار نمیداد، معلوم نبود برای پاسخ به نظرسنجیها چهقدر باید با وجدانمان در میافتادیم! البته در ترانه کسانی مثل «حسین غیاثی»، «میثم یوسفی» و «حسین صفا» آبروداری کردند، یا تک ترانههایی از روزبه نعمتاللهی شنیدیم که عالی بودند (صبوری، رویای روزهای ابری). ولی کلاً 1391 شمسی سال بدی بود؛ سال تقلب از روی دست همدیگر، سال ترانههای بیحال، موزیکهای پرت و پلا و کلی هم تبلیغات چندشآور، ادعاهای شاخدار، سال ماشیندودی سواری تختگاز!